Μεν. Παπαδημητρίου: "Νυχτέρια - παρακάθια παραδοσιακά Αργιθέας!!! - Νυχτέρια τηλεοπτικά - ιντερνετικά λόγω κοροναϊού..." Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Άρθρα
- Εκτύπωση
Με τα νυχτέρια – παρακάθια ή παρακαλιές στις γυαλοπαγιές του Χειμώνα στην Αργιθέα είχαμε αλληλοβοήθεια και αλληλεγγύη, κοινωνική επαφή και συνεχίζαμε στο Σχολείο της Παράδοσης να αναβιώνουμε τα Έθιμα!!!
Με τα Τηλεοπτικά & Ιντερνετικά Παρακάθια του ΚΟΡΩΝΑΪΟΥ στραβώνουμε την ψυχή το μυαλό και τα μάτια…..
Στην Αργιθέα, λόγω και του γεωφυσικού της ανάγλυφου και ειδικότερα της βουνοθάλασσάς της ο χειμώνας ζύγωνε σιγά σιγά από τον Αη Δημήτρη και μετά με κρύα και βροχές και χιόνια και με τη μέρα να γίνεται λειψή, αφού μεγάλωνε η νύχτα.
Ως να νυχτώσει έπρεπε να έχουμε ταχτοποιήσει τα ζωντανά (γιδοπρόβατα, γελαδο - μούλαρα) παχνιάζοντάς τα με ανάλογη τροφή (τριφύλλια, άχυρα, ροκιά, κλαρί θημωνιασμένο, μπατσοέλατο, καρπό κ.λπ), να τα χωρίσουμε τα γεννημένα, να κουρνιάσουμε τις κότες, να ταΐσουμε τα σκυλιά και τα γουρούνια στα κουμάσια τους κι ύστερα, αφού πλέναμε τα χέρια μας στο νιφτήρα, βγάζαμε τα παλιοπάπουτσα (γουρνοτσάρουχα, καουτσούκια, γαλότσες) στο θυροστόμι και μπαίναμε στο δωμάτιο να πάρουμε ανάσα, πιάνοντας άλλοι περικοπά κι άλλοι χάβδα (με ανοιχτά τα πόδια) στη γωνιά που την είχαμε φορτώσει με λίγα λιανόξυλα για προσάναμμα και με κούτσουρα να πυρωθούμε για να στεγνώσουμε- πυρώνοντας και τις μάλλινες φανέλες για να πέσουν οι ψείρες στη φωτιά (ακούγαμε αυτές να σκάνε – τσιάκ τσιάκ) και περιμένοντας τη νοικοκυρά του σπιτιού να κενώσει το φαΐ σε σάνια στην τάβλα, οπότε τα κουταλοπήρουνα έπαιρναν φωτιά ιδίως αν τύχαινε νάναι λίγο.
ΤΑ ΝΥΧΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Μεγάλες οι νύχτες του Χειμώνα, μεγάλη η κούραση της μικρής μέρας, μα μεγάλη και η διάθεση για βραδινό κύκλο εργασιών και ψυχαγωγίας ώστε να ταιριάζει στη ζωή μας νιά χαρά << το τερπνόν μετά του ωφελίμου>> αφού η ζωή μας αυτή την οργάνωση είχε και για να βγαίνουμε πέρα και για να κυλάει όσο πιο ευχάριστα γίνονταν.
Όλο το σπίτι θα ’λεγα <<μια μικρή βιοτεχνία για τα αγαθά της φτώχειας>> με φως αυτό του καντηλιού και της λάμπας πετρελαίου, με τη μάνα στο ξάσιμο του μαλλιού και στα λανάρια, να γνέθει ή να πλέκει τσιρέπια και φανέλες, την αδερφή στο κέντισμα και στον αργαλειό, εμάς τα παιδιά –αν είχαμε διαβάσει και γράψει για το Σχολείο - στην ανέμη να μαζεύουμε κουβάρια και μετά μασούρια για τη σαΐτα του αργαλειού και για συγκαθιές (ανήσυχα πειράγματα και πέρα δώθε στο δωμάτιο), τη γιαγιά και τον παππού να ψένουν κάστανα και στα παραμύθια, τον πατέρα να ράβει και να μπαλώνει τα παλιοτσάρουχα και τα παλιοπάπουτσα για την άλλη μέρα ή να τροχάει τα τσεκούρια και το χατζιάρι ή να ξεσπυρίζει το καλαμπόκι από τις κρεμμάδες για το άλεσμα της μπομπότας στο μύλο.
Το βγάλσιμο της κάθε δουλειάς μας και το πέρασμα της ώρας είχαν συνοδιά και το κουβεντολόϊ των μεγάλων με τις ειδήσεις της ημέρας από τη γειτονιά και το Χωριό, τις ιστορίες, τα πειράγματα μεταξύ μας των παιδιών και τα αινίγματα. Μέσα - μέσα και κάνα παλιακό τραγούδι για να σιάζουμε τη φωνή!!!
ΤΑ ΝΥΧΤΕΡΙΑ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ
Πέρα από τα οικογενειακά νυχτέρια, είχαμε και τα νυχτέρια της γειτονιάς - από σπίτι σε σπίτι εναλλάξ - και μεσίτρες σε αυτά, που τα λέγαμε και παρακαλιές ή παρακάθια ήταν οι γυναίκες κανονίζοντας με τη σειρά τα σπίτια που θα μαζεύονταν και για αλληλοβοήθεια και για να περάσουν καλά.
Κατά την παράδοση στα Χωριά της Αργιθέας το εξέταζαν και δεν έβαζαν νυχτέρι μέρα Τρίτη βράδυ <<για να είναι γερά τα παιδιά τους>>, οι δε ανύπαντρες κοπέλες, αν τύχαινε Σαββάτο το νυχτέρι και κεντούσαν ή έραβαν <<δεν κλείδωναν και δεν κομπόδιαζαν την τελευταία βελονιά αφήνοντας το βελόνι με την κλωστή επάνω στο κεντίδι ή στο ρούχο γιατί πίστευαν πως έτσι τρέχει η τύχη τους>> (αφήγηση αείμνηστης Μάνας μου Κατέρως Παπαδημητρίου).
Οι καλεσμένοι, μετά τις δουλειές του σουρουπώματος στο σπίτι τους, κατέφταναν στο σπίτι που θα ακολουθούσε το νυχτέρι.
Τα σκυλιά στο πέρασμά τους και μη βλέποντας τους αλυχτούσαν ειδοποιώντας τον ερχομό τους, βγάζοντας κι αυτά το ψωμί τους!!!
Προσερχόμενοι με το φακό ή με το καντήλι στα χέρια χτυπούσαν την πόρτα, τους άνοιγε η νοικοκυρά και αφήνοντας τα παπούτσια στο προχώλ, αφού τα είχαν καθαρίσει από τις λάσπες στην κουρελού εκεί στο θυροστόμι, έμπαιναν στο δωμάτιο όπου με αέρα καλόκαρδο τους υποδέχονταν οι σπιτικοί!!!
<<Καλώστους – Καλώστους>> έλεγε ο νοικοκύρης: <<ζυγώστε, πιάστε μεριά κοντά στη φωτιά να πυρωθείτε>>!!!
Η νοικοκυρά, δίχως πρόσταγμα, κερνούσε λουκούμι ή γλυκό κουταλιού στις γυναίκες και στους άνδρες τσίπουρο και οι ευχές έδιναν και έπαιρναν!!!
Κι ύστερα σιγά - σιγά άρχιζε το νυχτέρι, η παρακαθιά ή νυχτοκόπι της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας όπως αλλιώς το έλεγαν στη γλώσσα μας!!!
Με κουβεντολόϊ, με γέλια και χαρές, με πειράγματα και μασλάτια (μασλάτι ή μασάλι - τούρκικη προφανώς λέξη που σημαίνει ιστοριούλα - παραμύθι) από καλοπίχερους σε αυτά και αστειατζήδες γερόντους, με νυφολόγια, με τραγούδια αντικριστά του Τόπου μας – τα έπαιρνε η μια παρέα και τα άφηνε στην άλλη - περνούσε η ώρα ως στα μεσιάνυχτα σα νεράκι και από σιμά της οι δουλειές του σπιτιού!!!
Θυμάμαι τον πατέρα μου το Νικόλα με το μπάρμπα Αποστόλη Σέμπρο και το μπάρμπα Λία Πατσιαούρα (μακαρίτες από πολλά χρόνια όλοι τους) πως με μικρά γδαρομάχαιρα επάνω σε ανάποδα γυρισμένο σκαφίδι έκοβαν το δέρμα γουρουνιού σε κομμάτια παίρνοντας τα μέτρα ο ένας στο πόδι του αλλουνού (φασκιές έλεγαν αυτά) και ύστερα στενές λουρίδες για δερμάτινα ράμματα, τα έβαζαν σε χλιαρό νερό για μούσκιο – να μαλακώσουν και ύστερα τα έραβαν με σακοράφα, αφού πρώτα άνοιγαν τρύπες με το τσαγγαροσούβλι. Τελειώνοντας το νυχτέρι ο καθένας είχε τα καινούργια παπούτσια του για την άλλη μέρα!!!
Κι η ψυχαγωγία στις κοινωνικές αυτές συναντήσεις της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας πλήρης!!!
Αυτά στα παλιά χρόνια και για να τα συνδέσουμε με το σύγχρονο τρόπο ζωής διασώζοντάς τα, μέσα από Πολιτιστικούς Φορείς, διοργανώνουμε αναπαραστάσεις εθίμων και προσπαθούμε να τα γνωρίζουμε στους νεότερους για να τα αγκαλιάσουν και να τά ’χουν με τη σειρά τους στις επόμενες γενιές!!!
Τα νυχτέρια – το Σχολείο αυτό της Παράδοσης και του Λαϊκού μας Πολιτισμού – άρχισαν σιγά σιγά από τη δεκαετία του 70 - με το άδειασμα πληθυσμιακά των Χωριών μας - να σταματούν και να σβήνουν έτσι τα έθιμά μας – έθιμα αιώνων με αλληλεγγύη, αλληλοβοήθεια και επικοινωνία των ανθρώπων.
Και τα ονομάζω <<Σχολείο της Παράδοσης>> γιατί μέσα από αυτά διαφυλάχθηκαν, διασώθηκαν και διαδόθηκαν ανά τους αιώνες παραδόσεις, ήθη και έθιμα, τραγούδια, παραμύθια, μύθοι και θρύλοι!!!
Αιτία της κατά μεγάλο βαθμό εξαφάνισής τους είναι η σύγχρονη τεχνολογική έως διαστημική και ηλεκτρονική εξέλιξη της επιστήμης και της ζωής μας που στον κανόνα του κεφαλαίου, μέσω της Παγκοσμιοποίησης, σάρωσε και σαρώνει αξίες ζωής αιώνια δομημένες.
Έτσι έπαψαν να υπάρχουν υφάδια και κεντίσματα τραγουδισμένα και δακρυσμένα!!!
ΝΥΧΤΕΡΙΑ ή παρακάθια λόγω Κορωναϊού
Και σαν να μην έφτανε αυτό, σήμερα που τα νυχτέρια – χωρίς να συνδυάζονται και με βιοτεχνική παραγωγή της εποχής εκείνης – χρειάζονταν ως κοινωνική συναναστροφή και σύμμαχός μας απέναντι στη μοναξιά και στην κατάθλιψη μετά την δεκαετή οικονομική αφαίμαξη του λαού, δυστυχώς ήρθε χρόνος δίσεχτος και μας έφερε την πανδημία του Κορωναϊού – μας έκλεισε στα σπίτια μας, μας στέρησε τη χαρά της οικογένειας, της κοινωνικής ζωής και επικοινωνίας, τη χαρά του γέλιου, της αγάπης και του έρωτα, τη χαρά της χαράς μας που τόσο ανάγκη την είχαμε και την έχουμε.
Από τα νυχτέρια ή παρακάθια της γειτονιάς και της χαράς φτάσαμε πλέον στα νυχτέρια ή παρακάθια ή μάλλον στα ολοήμερα και ολονύκτια του τρόμου του Κορωναϊού – πραγματική απειλή της ανθρώπινης ζωής και ίσως όχι μόνο στον Πλανήτη.
Φτάσαμε και σε μορφή τρομοκρατίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης στον ανταγωνισμό τους να ξεπεράσουν το ένα το άλλο σε τηλεθέαση – αφήστε τα γραφόμενα και αναρτώμενα σε προφίλ, ιστότοπους, μπλόγκς κ.α. του διαδικτύου και γενικά στα social media δημιουργώντας μια πρωτόγνωρη εικόνα.
Σιγά ρε παιδιά, θα μας κάνετε να λαλήσουμε, να σιουρίξει το μυαλό μας πριν την ώρα του.....να το τσιακατίσουμε ντίπ για ντίπ....
Υπέρ της ελευθερίας του τύπου και των μέσων ενημέρωσης κάθε μορφής ασφαλώς και είμαι, αλλά με μέτρο.
Στην κρίσιμη αυτή περίοδο, ως εργαλεία που είναι και που μας βοηθούν στη μεταξύ μας ενημέρωση και επικοινωνία, όσοι τα διοικούν και τα χειρίζονται να μείνουν στον κοινωνικό τους και μόνο ρόλο.
Η πειθαρχία της Ελληνικής κοινής γνώμης και ευαισθητοποίηση στη ζωή για τη ζωή, μετά τις βασικές ενημερώσεις της Πολιτείας που έχουν γίνει και κυρίως της επιστημονικής κοινότητας με τα μέτρα πρόληψης κυρίως, πρέπει να γίνει κανόνας μας σεβασμού για το συνάνθρωπο και αυτοσεβασμού για τον εαυτό μας.
Αυτό να το ενστερνισθούν και οι λαλούντες και παραληρούντες από τα πάσης μορφής μέσα ενημέρωσης εκτός και κάποιοι, έναντι αργυρίων, έχουν πάρει εντολή των ορατών τε και αοράτων αφεντικών τους να τρομοκρατήσουν το λαό – τους λαούς πέραν του δέοντος και χωρίς να περισκέπτονται εκτελούν ώστε, ανεξάρτητα πόσους μας θα θερίσει η ιογενής πανδημία – κατασκεύασμα των τρισκατάρατων και πόσους θα φάει η κατάθλιψη (πιθανόν και οι ίδιοι ανάμεσα), να δώσουν την ευκαιρία στο παγκόσμιο κεφάλαιο να σχεδιάσει νέα επίπεδα για το απώτερο μέλλον του.
Ειδικά δε με την Πατρίδα μας, που φερόμενοι σύμμαχοί μας κατά τις Ενώσεις αλλά ορκισμένοι εχθροί μας στην ουσία, με χαρά θα ήθελαν να μας φέρουν στην εποχή του 2010 – των μνημονίων και ακόμα βαθύτερα.
Είθε οι περί την Ιατρικήν, Βιολογίαν, Φαρμακευτικήν Επιστήμονες – Άνθρωποι, όχι οι εντολοδόχοι κατασκευών, όπως δυνηθούν και εξεύρουν το ταχύτερον δυνατόν το φάρμακον προλήψεως και εν τέλει ιάσεως των πασχόντων ανά τον Κόσμο!!!
Με σεβασμό στις φίλες και φίλους αναγνώστες μου και στις δικές τους θέσεις και απόψεις.
Αθήνα, 2/4/2020
Μενέλαος Παπαδημητρίου