Εντυπωσιακά τα συμπεράσματα μελέτης του ΙΝ.Ε. ΓΣΕΕ για τις οικονομικές επιπτώσεις «Ιανού» και COVID-19 στο ν. Καρδίτσας Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Τοπική Επικαιρότητα
- Εκτύπωση
Μια πολύ σημαντική μελέτη έγινε για πρώτη φορά στο Νομό Καρδίτσας μετά τις τεράστιες καταστροφές του Μεσογειακού κυκλώνα «Ιανού», της οποίας τα κρίσιμα συμπεράσματα παρουσιάζει σήμερα το KarditsaLive.Net.
Πρόκειται για αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων της θεομηνίας, αλλά και του COVID-19 στην περιοχή μας και για την καταγραφή των δυνατοτήτων και των πόρων της, ώστε να δημιουργηθεί η βάση για την εκπόνηση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου τοπικής ανάπτυξης.
Η πρωτοβουλία ανήκε στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Καρδίτσας μας εξήγησε η Γραμματέας του Δ.Σ. κ. Δώρα Γούλα, το οποίο απευθύνθηκε στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ για τη χρηματοδότηση της μελέτης.
Το συντονισμό των απαραίτητων ενεργειών και δράσεων για την επιτυχή περαίωση του εγχειρήματος είχε το Περιφερειακό Ινστιτούτο Εργασίας Θεσσαλίας της ΓΣΕΕ, όπου επικεφαλής είναι ο Πρόεδρος του Ε.Κ. Καρδίτσας κ. Γιώργος Καπράνας.
Στην προσπάθεια συμμετείχαν ακόμη το Επιμελητήριο Καρδίτσας, το Τμήμα Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας και η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας.
Το αποτέλεσμα – τονίζει η κ. Γούλα – ήταν το προσδοκώμενο αφού υπάρχει πλέον διαθέσιμη στην πολιτική ηγεσία, στην κυβέρνηση, στους κρατικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς του τόπου μας, μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή επιχειρησιακή πρόταση για το παρόν και το μέλλον του Νομού Καρδίτσας.
ΠΩΣ «ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ» Η ΙΔΕΑ
Αναφερόμενη στη συγκεκριμένη μελέτη, η Γραμματέας του Ε.Κ. μας μίλησε για τη «γέννηση» της ιδέας: «Στις 19 Σεπτεμβρίου 2020, η Καρδίτσα επλήγη από μία από τις σφοδρότερες κακοκαιρίες των τελευταίων ετών, τον Ιανό, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές σε κατοικίες, υποδομές, υλικό και άυλο κεφάλαιο, και το σημαντικότερο όλων την απώλεια συνανθρώπων μας. Οι αιτίες του μεγέθους και του αποτελέσματος της καταστροφής κατά την προσωπική μου άποψη είναι σύνθετες. Παρόλα αυτά, η καταστροφή που έφερε ο Ιανός και οι οικονομικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου ήρθαν να προστεθούν σε μια ήδη πληγωμένη από την υγειονομική κρίση Καρδίτσα που προσπαθούσε με δυσκολία να συνέλθει. Στο πλαίσιο αυτό και έχοντας διαγνώσει μέσα από πληροφορίες από εργαζόμενους που ερχόντουσαν σε μας από την επομένη της καταστροφής, ότι κάποιες από τις επιχειρήσεις θα προβούν αναγκαστικά σε απολύσεις, μιας και είχαν καταστραφεί μερικώς ή ολοσχερώς, πήραμε την πρωτοβουλία να λάβουμε μια σειρά μέτρων και παρεμβάσεων ως Εργατικό Κέντρο για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, όπως και πραγματοποιήσαμε, τόσο σε συνάντηση με τον Γεν. Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομικών κ. Χρ. Τριαντόπουλο όπου καταθέσαμε τις προτάσεις μας αλλά και σε παρέμβαση, μέσω της ΓΣΕΕ, στον τότε Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Γιάννη Βρούτση, για αναστολή συμβάσεων εργασίας - αποζημίωση ειδικού σκοπού - ακυρότητα καταγγελίας συμβάσεων - ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας, έχοντας ως στόχο την προστασία των εργαζομένων στις πληγείσες περιοχές. Σε αυτό το πλαίσιο «γεννήθηκε» και η ιδέα ότι δεν αρκεί να διατηρηθούν προσωρινά οι θέσεις εργασίας αλλά πρέπει να γίνει αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων της φυσικής καταστροφής καθώς, και η καταγραφή των δυνατοτήτων και των πόρων της περιοχής προκειμένου να δημιουργηθεί η βάση για την εκπόνηση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου ανάπτυξης. Έτσι, απευθυνθήκαμε στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, για την εκπόνηση μιας μελέτης όπου θα αποτιμήσει όλα τα παραπάνω. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκε μια ομάδα φορέων όπου εκτός του Εργατικού Κέντρου, συνέπραξε το Επιμελητήριο Καρδίτσας δια μέσω επιστημονικού συνεργάτη που όρισε, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Τμήμα Χωροταξίας, το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας και η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας».
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Σχετικά με τη μεθοδολογία, αλλά και τα συμπεράσματα της μελέτης που ομολογουμένως εντυπωσιάζουν, η κ. Γούλα τόνισε:
«Η μελέτη εκπονήθηκε μέσα από ένα συνδυασμό ερευνητικών μεθόδων, περιλαμβάνοντας τόσο ανάλυση των διαθέσιμων δευτερογενών δεδομένων όσο και πρωτογενή έρευνα. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση της οικονομίας της Καρδίτσας, μέσα από την ανάλυση των διαθέσιμων δευτερογενών δεδομένων. Η ανάλυση αυτή, έγινε τόσο υπό το πρίσμα της θέσης της Καρδίτσας στην ευρύτερη οικονομία της Θεσσαλίας, όσο και υπό το πρίσμα της διάρθρωσης των επιχειρήσεων της. Εδώ να σημειώσω ότι είναι η πρώτη φορά, απ’ όσο εγώ γνωρίζω που γίνεται μια τέτοιου είδους καταγραφή για την Καρδίτσα. Με βάση τη στατιστική ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων που προηγήθηκε, η Καρδίτσα είναι μία καθαρά αγροτική περιοχή σε όρους απασχόλησης και αριθμού επιχειρήσεων με τον αγροτικό της τομέα όμως να είναι λιγότερο αποδοτικός από τον αντίστοιχο της Λάρισας. Ειδικότερα:
- Η υψηλή συμμετοχή του αγροτικού τομέα στην οικονομία της, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας που οδηγεί σε χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. Εν τούτοις, δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι ο αγροτικός τομέας ενδεχομένως έσωσε την Καρδίτσα από μία βαθύτερη ύφεση την περίοδο 2008-2016, εξαιτίας της εισοδηματικής ανελαστικότητας των αγροτικών προϊόντων.
- Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Καρδίτσα σήμερα είναι η πολύ υψηλή ανεργία σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες, η οποία παραμένει αναλοίωτη παρά την αποκλιμάκωση της κρίσης μετά το 2016.
- Οι κλάδοι που συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο αριθμό πληγεισών επιχειρήσεων είναι το εμπόριο, οι επαγγελματίες, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, που είναι και οι πολυπληθέστεροι κλάδοι στην οικονομία της Καρδίτσας, εάν εξαιρέσουμε τους αγρότες.
- Το σημαντικότερο πρόβλημα για τις επιχειρήσεις του νομού, με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα, φαίνεται να είναι η έλλειψη ρευστότητας, ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους. Ακολουθεί η μειωμένη πελατεία και η γραφειοκρατία, ενώ, ως ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα αναδεικνύεται η μειωμένη πελατεία για τους κλάδους της εστίασης και των καταλυμάτων, και η γραφειοκρατία για τον κλάδο των κατασκευών αντίστοιχα. Φαίνεται επίσης, ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις που απασχολούν 10-49 άτομα αντιμετωπίζουν και προβλήματα στελέχωσης/ανθρώπινου δυναμικού.
- Η χρηματοδότηση προκύπτει ως η σημαντικότερη ανάγκη στο σύνολο των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα δε, για τους αγρότες και τις μικρότερες επιχειρήσεις. Ως σημαντική προκύπτει και η ανάγκη για προβολή και μάρκετινγκ κυρίως, σε μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν έως 4 άτομα. Αντίθετα, για τις μεγάλες επιχειρήσεις, με 10–49 άτομα προσωπικό, μεγαλύτερη ανάγκη φαίνεται να είναι η εκπαίδευση σε νέες τεχνικές.
- Παρατηρείται ένας δυισμός ανάμεσα στις μεγάλες και τις μικρές επιχειρήσεις, τόσο ως προς τα προβλήματα και τις ανάγκες τους, όσο και στην ανθεκτικότητά τους στις δυσμένειες τις οικονομικής συγκυρίας, με τις μεγάλες να εμφανίζονται σαφώς πιο ανθεκτικές.
- Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι επιχειρήσεις κράτησαν αμετάβλητο το προσωπικό τους το τελευταίο έτος, ενώ, ένα σημαντικό ποσοστό κυρίως μεγάλων επιχειρήσεων αναμένουν να το αυξήσουν το επόμενο έτος.
- Οι περισσότερες επιχειρήσεις, και ειδικά οι μικρότερες, βλέπουν την οικονομική τους απόδοση να έχει επιδεινωθεί με τον τζίρο τους να μειώνεται σημαντικά το τελευταίο έτος. Υπάρχει μία μικρή αισιοδοξία για βελτίωση της απόδοσής τους το επόμενο έτος ειδικά από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
- Αναφορικά με τις απόψεις τους για την επιχειρηματικότητα, οι επιχειρηματίες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, φαίνεται να υποστηρίζουν ότι είναι δύσκολο να ξεκινήσει σήμερα κάποιος μία επιχείρηση λόγω ελλιπούς οικονομικής στήριξης και λόγω κακού οικονομικού κλίματος αντίστοιχα.
- Αρκετοί από αυτούς δε, θα δίσταζαν να δραστηριοποιηθούν σε νέους κλάδους και σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες την επόμενη τριετία, με την τάση αυτή να είναι πιο έντονη στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις και σε αυτούς που έγιναν επιχειρηματίες, προκειμένου να εκμεταλλευτούν κάποια επιχειρηματική ευκαιρία.
ΑΝΑΖΗΤΕΙΤΑΙ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ
Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της μελέτης που δείχνουν τις στάσεις και αντιλήψεις των επιχειρηματιών σε σχέση με το κίνητρο της επιχειρηματικότητας - προσθέτει η Γραμματέας του Ε.Κ. - υπογραμμίζοντας ότι οι επαγγελματίες που ξεκίνησαν την επιχείρησή τους για την εκμετάλλευση κάποιας επιχειρηματικής ευκαιρίας, φαίνονται πιο αισιόδοξοι, δεκτικοί στις αλλαγές και πιο αποτελεσματικοί, σε σχέση με αυτούς που έγιναν επιχειρηματίες λόγω διαδοχής, ή λόγω έλλειψης μισθωτής εργασίας.
Επίσης, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματιών, υποστηρίζει ότι ο Ιανός είχε ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις τόσο για την επιχείρησή τους όσο και για το τοπικό οικοσύστημα εν γένει. Τα σημαντικότερο πρόβλημα φαίνεται να είναι η μείωση της ρευστότητάς τους και η αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, ενώ, μεγαλύτερη ζημιά φαίνεται να έχουν υποστεί ο αγροτικός τομέας και οι μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Ελάχιστοι πάντως είναι αυτοί που δήλωσαν ότι σκέφτονται να κλείσουν την επιχείρησή τους ή να αλλάξουν επιχειρηματική δραστηριότητα μετά τον Ιανό και εντοπίζονται κυρίως στους κλάδους του εμπορίου, των ξενοδοχείων και εστιατορίων.
Για όλα τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων του Ιανού, υπάρχει μία συναίνεση που κυμαίνεται μεταξύ 60% και 70%. Κανένα μέτρο δεν συγκεντρώνει μεγαλύτερη αποδοχή.
Αναφορικά με τις επιπτώσεις του COVID-19, η κ. Γούλα δήλωσε πως από τη μελέτη διαφαίνεται ότι είναι αντίστοιχα εξαιρετικά αρνητικές όπως οι επιπτώσεις του Ιανού. Οι κλάδοι που φαίνεται να έχουν πληγεί περισσότερο είναι τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, η εκπαίδευση και οι κατασκευές ενώ ο κλάδος που έχει πληγεί λιγότερο είναι αυτός της αγροτικής παραγωγής.
Σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων του COVID-19, τη μικρότερη αποδοχή φαίνεται να συγκεντρώνει η δράση ενίσχυσης «ΑΝΑΣΑ» από την περιφέρεια Θεσσαλίας και τη μεγαλύτερη αποδοχή η μείωση ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα. Όλα τα υπόλοιπα μέτρα συγκεντρώνουν μία αποδοχή μεταξύ 60% και 70%.
Οι ερωτώμενοι μέσα από ελεύθερες απαντήσεις εξέφρασαν τη γνώμη τους σχετικά με τις πιο αναγκαίες παρεμβάσεις που απαιτούνται για την ενίσχυση της επιχείρησής τους στους επόμενους 3 και 12 μήνες, κι’ αυτές είναι:
- Η ενίσχυση της ρευστότητας.
- Οι άμεσες οικονομικές ενισχύσεις μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ.
- Οι αποζημιώσεις για τις ζημίες που έχουν υποστεί.
- Οι φορολογικές και ασφαλιστικές ελαφρύνσεις.
- Η διευθέτηση των οφειλών στις τράπεζες.
Διατύπωσαν επίσης τις προτάσεις τους για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και τη συνολική ανάπτυξη στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας. Οι προτάσεις που κυριαρχούν είναι οι άμεσες οικονομικές ενισχύσεις μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η ανάδειξη και η προβολή του Νομού και των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων, η βελτίωση των υποδομών και μία σειρά από στοχευμένες προτάσεις παραγωγικής αναδιάρθρωσης.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΝ ΓΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
Με βάση τα συμπεράσματα που προέκυψαν στη μελέτη από την ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων για την οικονομία της Καρδίτσας, μία βασική αναπτυξιακή πρόταση θα ήταν ο αγροτικός τομέας να μπορεί να παράγει περισσότερη προστιθέμενη αξία και να διασυνδεθεί εντονότερα με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην μεταποίηση, την τυποποίηση και την πιστοποίηση των αγροτικών προϊόντων, καθώς και η ανάπτυξη συνεργασιών εντός αλυσίδων αξίας που θα ξεκινούν από τον αγροτικό τομέα και θα φτάνουν ως τον τομέα των υπηρεσιών.
Η μελέτη καταλήγει με μία σειρά από γενικές προτάσεις για την ανάπτυξη της περιοχής, οι οποίες διαρθρώνονται σε τέσσερις άξονες:
- τη βελτίωση των υποδομών,
- τον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού μοντέλου,
- την οργάνωση της συνεργασίας και δικτύωσης σε κλαδικό και διακλαδικό επίπεδο,
- την οργάνωση της εξειδίκευσης και υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων στους παραπάνω άξονες.
Καραγιάννης Φώτης