Σωτ. Παπαγεωργίου: "Εκπαίδευση και καινοτομία, οι νέες τεχνολογίες και η επόμενη μέρα της πανδημίας"

Κι όμως η ίδια η ζωή και η νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε μετατοπίζει σε μεγάλο βαθμό τις «σταθερές» αλλά και τους δείκτες βεβαιότητας με τους οποίους αντιμετωπίζαμε καθετί στην καθημερινότητά μας.

Σίγουρα η διά ζώσης εκπαίδευση δεν μπορεί να συγκριθεί και να αναπληρωθεί από κανένα τεχνολογικό μέσο, τουλάχιστον με την τεχνολογία που γνωρίζουμε σήμερα. Η ανθρώπινη επαφή δεν αναπληρώνεται ούτε η σχέση που χτίζει ο μαθητής με τους δασκάλους και τους καθηγητές του μπορεί να συγκριθεί με την επικοινωνία μέσω της οθόνης.

Ωστόσο, η εκπαιδευτική τεχνολογία που αναπτύχθηκε ταχύτατα για πρώτη φορά και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι ίσως η χρυσή ευκαιρία που έχουμε για να αμβλύνουμε την ανισότητα της πρόσβασης στη γνώση. Ποτέ στο παρελθόν η μαθησιακή διαδικασία δεν ήταν τόσο αυτόνομη και ανεξάρτητη από την τοποθεσία στην οποία λάμβανε χώρα η παραγωγή γνώσης. Μαθητές που ζουν σε απομακρυσμένα μέρη, παιδιά με αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, απέκτησαν ισότιμη πρόσβαση στη γνώση. Ακόμη και μαθητές με περιορισμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο ή στα τεχνολογικά μέσα, απέκτησαν με την φροντίδα των θεσμών τα απαραίτητα εργαλεία συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Δεν υπήρχαν μέχρι τώρα εκπαιδευτικές ψηφιακές εφαρμογές; Προφανώς και υπήρχαν αλλά δε χρησιμοποιούνταν σε τόσο μεγάλη κλίμακα ή αποτελούσαν εργαλείο μόνο των νεότερων και πιο εξοικειωμένων με αυτά τα μέσα εκπαιδευτικών. Ωστόσο, εν μέσω Covid19 ολόκληρη η εκπαιδευτική κοινότητα, γονείς, μαθητές και φοιτητές ήρθαν σε επαφή με κάποια από αυτές

Η επόμενη μέρα σε κάθε μορφή και κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης αναμένεται εντελώς διαφορετική και σίγουρα μπορούμε επικουρικά στη δια ζώσης εκπαίδευση να χρησιμοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες και να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη που μπορεί και παρέχει.

Μιλώντας για καινοτόμες εφαρμογές “Ed Tech“, αν σταθούμε σε τρεις από αυτές θ’ αντιληφθούμε πως το εκπαιδευτικό μέλλον των επόμενων δεκαετιών θα είναι αγνώριστο σε σχέση με το σημερινό. Η εφαρμογή της  επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας στο συμβατικό μάθημα επιτυγχάνει σημαντικά ποσοστά βιωματικότητας κι αλληλεπίδρασης  ζωντανεύοντας ψηφιακά εξαφανισμένους έμβιους οργανισμούς ή δίνοντας τη δυνατότητα περιήγησης σε μια αρχαία πόλη, π.χ. την αρχαία Αθήνα.

Αντίστοιχα, η εφαρμογή της Παιχνιδοποίησης – Gamification στην εκπαίδευση, συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του βαθμού κατανόησης και πρόσληψης της γνώσης αφού κάνει τη μάθηση διαδραστική και πιο ελκυστική, προσθέτοντας αρχές και στοιχεία παιχνιδιού σε μαθησιακές ενότητες, αντικείμενα κ.λπ.

Επιπρόσθετα, η εφαρμογή της Τεχνητής νοημοσύνης  μπορεί να ωφελήσει τους μαθητές εκτός της τάξης, αφού δύναται να αποτελέσει το alter ego του δασκάλου και του καθηγητή, εμμένοντας εμφατικά στις ανάγκες αποκλειστικά του κάθε μαθητή δημιουργώντας υλικό και ασκήσεις στις ανάγκες. Για παράδειγμα, μέσω της μηχανικής μάθηση μπορεί να δημιουργήσει εξατομικευμένες σειρές ασκήσεων μαθηματικών για ένα μαθητή Λυκείου, στο πεδίο εκείνο που ο μαθητής δηλώνει αδυναμία.

Σαφέστατα, όπως κάθε τεχνολογικό μέσο, έτσι και οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση απαιτούν συνετή χρήση και πάνω απ’ όλα την επίγνωση πως πρόκειται απλώς για εργαλεία τα οποία συμβάλλουν επικουρικά στην μετάδοση της γνώσης από τον δάσκαλο στον μαθητή. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη νέα πραγματικότητα της έκρηξης της γνώσης και της πληροφορίας έχει αλλάξει άρδην. Δεν είναι πια η μοναδική πηγή γνώσης για τους μαθητές του. Ο στόχος επομένως που καλείται να υπηρετήσει ο σύγχρονος εκπαιδευτικός εκτός των άλλων, είναι και η καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας των μαθητών του. Σε μια εποχή που οι πηγές πληροφόρησης πληθαίνουν και οι πληροφορίες διοχετεύονται αφειδώς, το σημαντικό είναι να εφοδιάσει τους μαθητές με κατάλληλες δεξιότητες, ώστε να προβαίνουν σε λογική ανάλυση επεξεργασία και αξιολόγηση της ορθότητας των πληροφοριών.

Παπαγεωργίου Σωτήρης

Φιλόλογος M.Sc. Α.Π.Θ.

Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Μέλος Κ. Π. Ε. ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ