Οι «πληγές» του Ιανού στη Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας παραμένουν «ανοικτές»… Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Τοπική Επικαιρότητα
- Εκτύπωση
18 Σεπτεμβρίου 2020….18 Μαΐου 2022…. Χρειάστηκε να περάσουν 20 μήνες μετά την επέλαση του «Ιανού» στην Καρδίτσα για να ανοίξει ξανά τις πόρτες της στο κοινό η Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας παρουσιάζοντας την έκθεση «Μεταίχμια».
Θα χρειαστεί όμως να περάσουν πολλοί περισσότεροι μήνες, χρόνια ολόκληρα, για να κλείσουν οι «πληγές» που άφησε στο «σώμα»-κτίριο και την «ψυχή»- συλλογή της η έλευση του καταστροφικού φαινομένου που την έπληξε χωρίς έλεος. Με δεδομένο μάλιστα ότι κάποια από τα έργα της συλλογής της – χωρίς κανείς να μπορεί ακόμα κι αυτή τη στιγμή να προσδιορίσει τον ακριβή αριθμό τους- έχουν υποστεί φθορά που ενδεχομένως δεν θα μπορεί να αντιμετωπιστεί, είναι βέβαιο οτι, όσα χρόνια κι αν περάσουν, τίποτα δεν θα είναι ίδιο…
Ανεκτίμητη η βοήθεια των συντηρητών της αρμόδιας Δ/νση του ΥΠΠΟ, αλλά δεν αρκεί…
Συναντήσαμε την υπεύθυνη της Δημοτικής Πινακοθήκης Καρδίτσας κ. Μαρ. Γιαννέλου στο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης, στο ισόγειο της οποίας λειτουργεί η έκθεση που εγκαινιάστηκε πριν από δύο μήνες και στην οποία παρουσιάζονται 58 έργα 32 δημιουργών. Η θεματολογία των έργων σχετίζεται με το ζήτημα του φυσικού περιβάλλοντος και της βιωσιμότητας, μια προσπάθεια της Πινακοθήκης να συμβάλει με τον δικό της τρόπο στον προβληματισμό που αναπτύσσεται σχετικά με τις παραπάνω έννοιες, ιδιαίτερα την τελευταία διετία μετά την επέλαση του Ιανού που «σημάδεψε» την πόλη, επηρέασε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων και άφησε «πληγές» και στην ίδια ως κτίριο, καθώς και στις συλλογές της.
Μια τραυματική εμπειρία για την ίδια και τη συνάδελφό της στην Δημοτική Πινακοθήκη Ευγενία Γαλανοπούλου που αντίκρυσαν το πλημμυρισμένο υπόγειο του κτιρίου, όπου φυλάσσονταν όσα έργα δεν ήταν αναρτημένα στους εκθεσιακούς χώρους τη νύχτα που ένα ποτάμι πέρασε από την πόλη και τα οποία έπρεπε να βγουν από τα νερά και τις λάσπες πριν καταστραφούν. Ευτυχώς σχετικά άμεσα, η αρμόδια δ/νση για τη συντήρηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης του Υπουργείου Πολιτισμού, ανταποκρινόμενη στο αίτημα του Δήμου και παράλληλα με την παρέμβασή της στο παρακείμενο Αρχαιολογικό Μουσείο -που υπάγεται στο ΥΠΠΟ- «έτεινε χείρα βοηθείας». Συνεργεία υπαλλήλων της, για ένα και περισσότερο μήνα, βοήθησαν να βγουν σταδιακά και με σχετική ασφάλεια τα έργα από το υπόγειο και κάνοντας τις πρώτες άμεσες ενδεδειγμένες ενέργειες συνέβαλαν στον περιορισμό των φθορών που θα ήταν σίγουρα μεγαλύτερες αν το έργο αυτό το είχαν αναλάβει κάποιοι εργάτες ή υπάλληλοι του Δήμου, χωρίς εξειδικευμένη γνώση…
Αρκετά από τα έργα αυτά – περίπου 350, κυρίως σε χαρτί και μικρών διαστάσεων- σταδιακά όλους αυτούς τους μήνες πέρα από την επιτόπια συντήρηση έχουν μεταφερθεί και στα εργαστήρια της Δ/νσης, όπου και συντηρούνται με τη συνδρομή και φοιτητών σχετικών Σχολών που κάνουν την πρακτική τους, χωρίς πάντως μέχρι στιγμής να έχει ολοκληρωθεί η συντήρηση για να επιστραφούν.
Βοήθεια προσέφεραν στην πορεία και εθελοντές με σχετικές σπουδές στην συντήρηση που ασχολήθηκαν με την διάσωση κάποιων έργων στο χώρο της Πινακοθήκης η οποία πάντως δεν διαθέτει σχετικό εργαστήριο. Προθυμία υπήρξε και από το τοπικό Δημόσιο ΙΕΚ που λειτουργεί Τμήμα Συντήρησης, αλλά πέρα από κάποιες επισκέψεις δεν υπήρχε η εργαστηριακή υποδομή για κάποια ουσιαστικότερη βοήθεια.
Ενδιαφέρον τέλος για παροχή βοήθειας εκδηλώθηκε -και παραμένει ενεργό- και από το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, αλλά λόγω και της πανδημίας δεν μετουσιώθηκε ακόμα σε κάποιες συγκεκριμένες ενέργειες.
Έτσι, ο μεγαλύτερος αριθμός των έργων των συλλογών της Πινακοθήκης βρίσκεται στους πάνω ορόφους, αναρτημένα, ακουμπισμένα στους τοίχους ή απλωμένα στο πάτωμα αναμένοντας κάποιο έμπειρο μάτι και χέρι να ασχοληθεί μαζί τους, κάτι που θα απαιτήσει πέρα από χρόνο, ένα οργανωμένο σχέδιο και σε κάθε περίπτωση μεγάλο κόστος. Ενδεικτικό είναι ότι η συντήρηση περίπου 500 έργων της τεράστιας συλλογής Γιολδάση που είχε ξεκινήσει επί Δημαρχίας του κ. Δομ. Βερίλλη και ολοκληρώθηκε επί Δημαρχίας κ.Κων. Παπαλού μέσω ΕΣΠΑ είχε κοστίσει πριν από 10 και πλέον χρόνια περίπου 170.000 ευρώ και χωρίς να αφορά έργα που βυθίστηκαν σε νερό και λάσπη…
Για κάποια πάντως από τα έργα της συλλογής της Δημοτικής Πινακοθήκης -μεταξύ αυτών και έργα από τα ασυντήρητα του Γιολδάση…- είναι μάλλον αργά, καθώς η φθορά που υπέστησαν θα πρέπει να θεωρείται ανεπανόρθωτη, έστω κι αν το σχετικό πόρισμα θα πρέπει να γίνει από τους ειδικούς έπειτα από επισταμένη εξέταση κάθε πίνακα ξεχωριστά, κάτι που ακόμα δεν έχει γίνει, με συνέπεια 2 χρόνια σχεδόν μετά να μην μπορεί κανείς να προσδιορίσει με ακρίβεια πόσα και ποια έργα από τα περίπου 5.000 όλων των συλλογών της Πινακοθήκης έχουν καταστραφεί….
Περίπου 500.000 ευρώ το εκτιμώμενο κόστος απαιτούμενων παρεμβάσεων στο κτίριο
Ο «Ιανός» δεν «χαρίστηκε» και στο κτίριο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Αντίθετα, εκμεταλλεύτηκε όλα τα αδύνατα σημεία του, -πολλά από τα οποία ήταν εκ των προτέρων γνωστά έχοντας δώσει και στο παρελθόν φθορές- προκαλώντας σοβαρές ζημιές. Ζημιές που δεν περιορίστηκαν μόνο στο υπόγειο που πλημμύρισε με νερά και λάσπες με συνέπεια πέρα από τα φυλασσόμενα έργα να πλήξει όλα τα ηλεκτρομηχανολογικά του συστήματα- ακόμα και τώρα δεν λειτουργεί το ασανσέρ και ο κλιματισμός…-αλλά και στους άλλους ορόφους και το κλιμακοστάσιο με πτώση σοφάδων, εισροή νερών, υγρασίες κ.α. Μέχρι στιγμή πέρα από έναν καθαρισμό του υπογείου δεν έχουν γίνει άλλες εκτεταμένες παρέμβαση αποκατάστασης.
Με μια πρώτη εκτίμηση στην οποία προχώρησαν μηχανικοί του Δήμου, όπως μας ενημέρωσε το Γραφείο Τύπου του Δήμου, το κόστος των αναγκαίων παρεμβάσεων για να καταστεί το κτίριο λειτουργικό και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματά του προσδιορίστηκε περίπου στα 500.000 ευρώ, με τη Δημοτική Αρχή να θέτει, όπως μας μεταφέρθηκε, σε συναντήσεις της με κυβερνητικούς παράγοντες το αίτημα της χρηματοδότησης, χωρίς μέχρι στιγμής κάποιο θετικό αποτέλεσμα.
Μέχρι να εξευρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του κτιρίου και τη συντήρηση των έργων της, η Δημοτική Πινακοθήκη, θα παραμένει «βαθιά πληγωμένη», προσπαθώντας με στοιχειώδη λειτουργία και με «παυσίπονα» τις όποιες εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα μπορεί να οργανώνει, να παραμένει ένας χώρος πολιτισμού που επί τρείς δεκαετίες προσφέρει στους Καρδιτσιώτης κάθε ηλικίας τη δυνατότητα της αναζωογονητικής επαφής με την Τέχνη.
Κωστής Κριτσιάνης