Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 17/2 η εκδήλωση "Οικονομική κρίση και ψυχική υγεία" Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Εκδηλώσεις
- Εκτύπωση
Την Κυριακή 17 Φλεβάρη ο Σύλλογος Γυναικών ν. Καρδίτσας οργάνωσε εκδήλωση με θέμα: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ.
Η Λήδα Αγγέλου μέλος του ΔΣ του συλλόγου, ανέπτυξε τις θέσεις του συλλόγου για την υγεία. Μεταξύ των άλλων τόνισε:
«Σήμερα η κατάσταση της υγείας των λαϊκών στρωμάτων και ιδιαίτερα των γυναικών έχει επιδεινωθεί. Είναι φανερή η ανεπάρκεια του υγειονομικού συστήματος να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες, καθώς και η ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση των παροχών.
Ίσως το 15% της συμμετοχής στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του ασφαλισμένου να θεωρείται μικρή, σε σχέση με την πλήρη κοστολόγηση, ΑΛΛΑ οι ασφαλιστικές εισφορές του εργαζομένου δεν έχουν καλύψει ήδη και με το παραπάνω το δικαίωμά του σε αυτή;
Τα 5€ μπορεί να φαίνονται λίγα ΑΛΛΑ δεν είναι παράλογη η απαίτηση τους για παροχές υγείας στα Δημόσια Νοσοκομεία, που θα έπρεπε να στοχεύουν συνολικά σε παροχές υγείας, ανεξάρτητα οικονομικής δυνατότητας, όλου του λαού;
Η λογική του λιγότερου κακού δεν ωφελεί Τα λαϊκά στρώματα, και ειδικά οι γυναίκες, έχουν πληρώσει πολύ ακριβά αυτή τη λογική, από την αρχή της οικονομικής κρίσης και σε κάθε μέτρο που έχει παρθεί ή έρχεται. Η μερική απασχόληση και η ανεργία χτυπά σε μεγαλύτερο βαθμό τις γυναίκες και τη νεολαία, με άμεσο αντίκτυπο στις παροχές υγείας που λαμβάνουν.
Στην περιοχή μας οι δημόσιες δομές υγείας συνεχώς υποβαθμίζονται, ενώ ο Καλλικράτης στην υγεία που έρχεται, απειλεί να τις αποδομήσει πλήρως. Και ενώ στα Κέντρα Υγείας γύρω από την Καρδίτσα (Παλαμά, Σοφάδες, Μουζάκι) οι ελλείψεις σε βασικά αναλώσιμα είναι μεγάλες, τα 800.000€ που θα έρθουν από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, από πρόγραμμα της Ε.Ε., θα πάνε στη στέγη και όχι σε αυτή κάθ’ αυτή την περίθαλψη.
Η συνεχής υποχρηματοδότηση σε συνδυασμό με την καταλήστευση των ταμείων, όλα τα προηγούμενα χρόνια, από διοικήσεις και εργοδότες, έχουν εξαφανίσει δομές Πρωτοβάθμιας φροντίδας. Σήμερα, πάνω από το 50% των γυναικών δεν κάνουν τις αναγκαίες προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο(ΠΑΠ τεστ, μαστογραφίες) με αποτέλεσμα την αύξηση των καρκίνων και των θανάτων των γυναικών σε όλο και μικρότερες ηλικίες.
Αλλά, τη στιγμή που η πρόληψη, η διάγνωση και η θεραπεία φυτοζωούν στα Δημόσια Νοσοκομεία, ο «Κώδικάς Ναρκωτικών», όπως τον έχουν ονομάσει, εγκατέστησε σε αυτά κέντρα μεθαδόνης. Μέσα στον «Κώδικα» αυτό νομιμοποιείται η χρήση, η κατοχή και η καλλιέργεια ναρκωτικών για προσωπική χρήση, χωρίζει τα ναρκωτικά σε «μαλακά» και «σκληρά», και χρησιμοποιώντας δομές του ΕΣΥ το σύστημα συντηρεί το φαινόμενο. Όλα αυτά συμβαίνουν σε συνδυασμό με την υποχρηματοδότηση της πρόληψης και των στεγνών προγραμμάτων.
Η χρήση των ναρκωτικών αποτελεί πράξη φυγής από την πραγματικότητα. Αποτελούν «μετασχηματιστές συνείδησης» που διαμορφώνουν ανθρώπους με προδιαγραφές. Ειναι σύμπτωμα ενός χρεοκοπημένου και σάπιου συστήματος που σπρώχνει στο θάνατο τους νέους μέσα από την πώληση «φυγών» από την αβάσταχτη πραγματικότητα που το ίδιο φτιάχνει. Τα ναρκωτικά είναι φάρμακο πρόληψης και αποτροπής οποιασδήποτε μορφής αντίστασης του λαού.
Η ΟΓΕ, όλες μας, παλεύουμε για ένα Ενιαίο Καθολικό Δημόσιο Δωρεάν Σύστημα Υγείας – Πρόνοιας ανεπτυγμένο σε όλες τις βαθμίδες (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια, Τριτοβάθμια) και σε όλες τις γεωγραφικές περιφέρειες, μέχρι το τελευταίο χωριό, για την κάλυψη όλων των σύγχρονων αναγκών πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης της υγείας των λαϊκών στρωμάτων και γενικότερα της κοινωνίας.
Ζητάμε κατάργηση των πληρωμών στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και των εισφορών στον κλάδο
Μαζί με τις ταξικές δυνάμεις ΠΑΜΕ – ΠΑΣΥ – ΠΑΣΕΒΕ- ΜΑΣ φέρνουμε τις ανάγκες μας μπροστά και τις διεκδικούμε, με επόμενο σταθμό την απεργία στις 20 Φλεβάρη.»
Στη συνέχεια ο ψυχίατρος Ριζογιάννης Χρυσόστομος μίλησε για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις στην υγεία.
«Η ψυχική υγεία, σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι η κατάσταση αυτή, κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, μπορεί να αντεπεξέρχεται στο άγχος που προκύπτει από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο.
Η μετάβαση από την κοινωνία της παραγωγής στην κοινωνία της γνώσης αναδεικνύει τη σημασία της ψυχικής υγείας για τη διατήρηση της παραγωγικότητας, της οικονομίας και της ευημερίας, γεγονός που καθιστά την ανάπτυξη πολιτικών για την προαγωγή της ψυχικής υγείας σε ζωτικής σημασίας θέμα για την οικονομική ανάπτυξη.
Θα ήθελα αρχικά να παραθέσω μερικά στατιστικά στοιχεία χρησιμοποιώντας τη σκληρή γλώσσα των αριθμών για να κατανοήσουμε την φύση και το μέγεθος της οικονομικής κρίσης που μαστίζει την πατρίδα μας τα τελευταία 5-5,5 χρόνια, και τις συνέπειες που έχει αυτή στον ψυχισμό του σύγχρονου Έλληνα.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 26 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδειξε ότι σε κάθε αύξηση κατά 1% της ανεργίας αντιστοιχεί αύξηση κατά 0,8% στις αυτοκτονίες και κατά 0,8% στις ανθρωποκτονίες, ενώ στην ίδια έρευνα όσον αφορά την Ελλάδα καταδεικνύεται ότι ένας στους δύο Έλληνες αισθάνεται μελαγχολικός ή πεσμένος σε καθημερινή βάση για δύο τουλάχιστον εβδομάδες και πλέον. Σκέψεις αυτοκτονίας περνούν από το μυαλό ενός στους πέντε από τους ανθρώπους που βρίσκονται σε υψηλή οικονομική δυσχέρεια ενώ το ελληνικό κράτος πρόνοιας διαλύεται.
Ενδεικτικό άλλωστε είναι το στοιχείο που ανέδειξε η έρευνα του ΕΠΙΨΥ (επιστ. Υπεύθ. Ομοτ. Καθ. Κ. Στεφανής) ότι τα άτομα που έχουν υψηλή οικονομική δυσχέρεια εμφανίζουν μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο σε ποσοστό τριπλάσιο (20,9%) συγκριτικά με αυτούς που έχουν λιγότερα οικονομικά προβλήματα (6,2%) και αναζητούν χωρίς αποτέλεσμα υπηρεσίες υποστήριξης. Το ίδιο ισχύει και για το ποσοστό των ανθρώπων που βρίσκονται σε υψηλή οικονομική δυσχέρεια και έχουν σκέψεις αυτοκτονίας. Ποσοστό σχεδόν επίσης τριπλάσιο σε σχέση με εκείνο των ατόμων με χαμηλή οικονομική δυσχέρεια που κάνουν τέτοιες σκέψεις (21,2% με 7,4%).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ για το τέταρτο τρίμηνο του 2012 η ανεργία ανήλθε στο 26,7% που μεταφράζεται σε 1.620.097 ανέργους. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια η ανεργία πανελλαδικά σημείωσε ραγδαία άνοδο αν αναλογιστούμε ότι στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2011 ήταν στο 20,7% και 15,9% το 2010.
Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης έχουν ήδη αρχίσει να αντανακλώνται στους δείκτες της ψυχικής υγείας. Οι κλήσεις στη μία και μοναδική εθνική γραμμή βοήθειας για την αυτοκτονία έχουν παρουσιάσει αύξηση 70%. Η πιο πρόσφατη εθνική επιδημιολογική έρευνα κατά τους Mavreas et al. (2010), δείχνει υψηλή θετική συσχέτιση ανάμεσα στην εκδήλωση επιθυμίας θανάτου και την ανεργία, αλλά και την εμφάνιση σοβαρής ψυχοπαθολογίας και ανεργίας. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, 1 στους 6 Έλληνες ηλικίας 18-70 έχει αναπτύξει κλινικά σημαντική ψυχοπαθολογία και ένας στους 12 (600.000) σοβαρή ψυχοπαθολογία. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι 75% του πληθυσμού που εμφανίζουν κάποιου είδους ψυχικής νόσου δεν λαμβάνουν κάποιου είδους θεραπεία για το πρόβλημα τους.
Εξίσου ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα που προέκυψαν από το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Επαγγελματιών Ψυχιάτρων που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2012 στην Αθήνα. Στον ψυχιατρικό τομέα του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» έχει παρατηρηθεί δραματική αύξηση, κατά 92%, των ψυχικά ασθενών που επισκέπτονται τα ιατρεία τα τελευταία τρία χρόνια, εμφανίζοντας συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους, πανικού, όπως επίσης και τάσεις αυτοκτονίας, λόγω της κρίσης.
Εκτός της ανεργίας, που όπως εξάγεται εύκολα το συμπέρασμα από τα παραπάνω ότι είναι ο Νο 1 προδιαθεσικός παράγοντας εμφάνισης ψυχικών νοσημάτων, η οικονομική ύφεση είναι επίσης ένα άλλο χαρακτηριστικό της οικονομικής κρίσης που επιδρά στην υγεία του ατόμου, καθώς αφενός σε περιόδους ύφεσης μειώνονται οι πόροι για την υγεία και τις δομές πρόνοιας, αφετέρου οι επιπτώσεις στο εργασιακό περιβάλλον με τη μείωση των αποδοχών, την εργασιακή ανασφάλεια και την απώλεια θέσεων εργασίας, έχει ως συνέπεια την αύξηση του επιπολασμού των ψυχικών διαταραχών.
Η οικονομική κρίση δημιουργεί επίσης, προβλήματα στη χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας, απειλεί τη βιωσιμότητα των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών και επιβαρύνει τη λειτουργία των δημοσίων μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας λόγω αυξημένης ζήτησης. Παράλληλα, συνοδεύεται από μείωση των επισκέψεων σε γιατρούς και οδοντιάτρους, μολονότι υπάρχει ανάγκη, σε μία προσπάθεια εξοικονόμησης πόρων από τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Επίσης, μία άλλη παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπ` όψιν είναι το υψηλό ποσοστό δανεισμού, το οποίο συνεπάγεται την αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης ψυχικών νοσημάτων. Από το σύνολο των ατόμων που πάσχουν από κάποιο ψυχικό νόσημα, το 23% έχει χρέη από δανεισμό, ενώ συγκριτικά με τα άτομα χωρίς ψυχιατρικό νόσημα μόλις το 8% έχει οφειλές από δανειακές συμβάσεις. Ο παράγοντας δηλαδή των χρεών και του αυξημένου δανεισμού ως προς την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας, είναι αντίστοιχος με εκείνον που εμφανίζουν τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα με υψηλή οικονομική δυσχέρεια (1 προς 3 περίπου).
Συμπερασματικά, η απώλεια της εργασίας (ανεργία), η παρατεταμένη οικονομική ύφεση και το υψηλό ποσοστό δανεισμού (υπερχρεωμένα νοικοκυριά) συνοδεύονται από αύξηση των ψυχικών διαταραχών, όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η κατάθλιψη, η κατάχρηση ουσιών, οι τάσεις αυτοκτονίας, η θνησιμότητα από ισχαιμική καρδιοπάθεια, τα αναπνευστικά προβλήματα, οι ηπατικές νόσοι, καθώς επίσης και η υιοθέτηση μη υγιεινού τρόπου ζωής με αυξανόμενη κατανάλωση τροφής χαμηλής διατροφικής αξίας, καπνού και οινοπνεύματος, οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για πρόωρη θνησιμότητα και νοσηρότητα.
Δεδομένου του κινδύνου για την ψυχική υγεία του ατόμου από τις οικονομικές μεταβολές, η πολιτεία καλείται να αναπτύξει δομές και πολιτικές προστασίας. Ο σχεδιασμός ενιαίας πολιτικής για την προαγωγή της εργασίας και της οικονομικής ανεξαρτησίας του ατόμου, καθώς και η υποβοήθηση μέσω προγραμμάτων της εργασιακής απασχόλησης, τα οποία θα επιδοτούνται επιμέρους από το κράτος ή θα δίνουν κίνητρα στον εργοδότη για αύξηση των θέσεων εργασίας και όχι μείωσης αυτών θα πρέπει να επισπευσθούν. Ο στρατηγικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού οφείλει να γίνεται με γνώμονα το μικρότερο ποσοστό απώλειας εργασιακών θέσεων, μέσω μετακινήσεων - μετατάξεων, μείωση ωρών εργασίας, ελαστικό ωράριο, διαρθρωτικές αλλαγές κ.λ.π.
Στον αντίποδα όλων αυτών, η κοινωνική συνοχή μπορεί να αποτελέσει “άτυπη” μορφή πρόνοιας για την προαγωγή της ψυχικής υγείας .Είναι άλλωστε κοινά αποδεκτό ότι, η ευημερία και η κοινωνική συνοχή δεν αποτελούν αποκλειστικά χρηματικό ζήτημα και δεν εξασφαλίζονται μόνο μέσω μεταβιβάσεων σε χρήμα, με αποτέλεσμα να είναι κρίσιμη και απολύτως απαραίτητη η εφαρμογή εναλλακτικών τρόπων παραγωγής κοινωνικής προστασίας.
Τέτοιοι φορείς είναι τα κοινωνικά δίκτυα τα οποία χαρακτηρίζονται από ευελιξία και αμεσότητα, διαθέτουν μηχανισμούς άμεσης προσαρμογής στις εξελίξεις και τα σύγχρονα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα ενώ δύνανται να αποτελούν, σε συνδυασμό με το κράτος, την αγορά και τα νοικοκυριά, φορείς παραγωγής και κατανάλωσης κοινωνικής προστασίας. Η ύπαρξη δικτύου και προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στη συρρίκνωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την καθιέρωση ενός κοινωνικού consensus το οποίο συσχετίζεται άμεσα με το επίπεδο υγείας του πληθυσμού.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κατανοήσουμε και πιο ειδικά (από ψυχιατρικής άποψης εννοώ), τη σχέση της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης και της εμφάνισης σοβαρής ψυχοπαθολογίας μπαίνοντας στον πυρήνα αυτής. Διάφορα στρεσογόνα γεγονότα όπως η αύξηση της ανεργίας, η κακή οικονομική κατάσταση, το αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για το μέλλον καθώς και άλλες δυσμενείς καταστάσεις , έχει βρεθεί ότι προηγούνται της πρώτης εμφάνισης συναισθηματικών διαταραχών και μπορεί να πυροδοτήσουν στη συνέχεια τα πρώτα επεισόδια μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου ή μανίας και όχι το αντίθετο.
Η σχέση των επεισοδίων της κατάθλιψης, ή της διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψης), με αυτά τα γεγονότα ζωής, αφορά δυστυχώς μόνο τα πολύ λίγα πρώτα επεισόδια της συναισθηματικής διαταραχής, ενώ αργότερα η διαταραχή φαίνεται να αυτονομείται και η εμφάνιση των επεισοδίων δεν σχετίζεται πλέον με στρεσογόνα γεγονότα. Η παρατήρηση αυτή έδωσε αφορμή για την ανάπτυξη της θεωρίας της αναδαύλισης (kindling), σύμφωνα με την οποία κάθε επεισόδιο ανοίγει το δρόμο για το επόμενο, ώστε να μην είναι πλέον απαραίτητη η παρουσία εξωτερικών γεγονότων για την υποτροπή. Η βιολογική εξήγηση είναι ότι κατά τα διαδοχικά επεισόδια δημιουργούνται πιθανές νευρωνικές μνήμες (νέες συνδέσεις μεταξύ νευρώνων) οι οποίες αρκούν να ενεργοποιήσουν τα νέα επεισόδια. Η εντατική και κατά το δυνατόν εγκαιρότερη θεραπεία των επεισοδίων μόλις εμφανίζονται, όπως και η συνεπής ψυχοπροφυλακτική αγωγή ήδη από τα πρώιμα στάδια της νόσου, θεωρείται ότι μειώνουν τις συνέπειες της αναδαύλισης και επομένως και την πιθανότητα εμφάνισης νέων επεισοδίων στο μέλλον.
Τέλος Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στα διάφορα στρεσογόνα γεγονότα που συμβαίνουν στη μικρή ηλικία δηλαδή στα παιδιά. Έχει βρεθεί ότι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης (όχι όμως και μανίας) στην ενήλικη ζωή. Μεταξύ αυτών, το πλέον καλά μελετημένο είναι η απώλεια γονέα, πριν από την ηλικία των 12 ετών. Για αυτό το λόγο οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην εκθέτουν τα παιδιά σε τέτοιες αγχογόνες καταστάσεις. Υπάρχει μία ξένη ταινία που ίσως οι περισσότεροι γνωρίζετε, λέγεται La Vita e' Bella (Η Ζωή Είναι Ωραία) που σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί ο διάσημος Ιταλός ηθοποιός Roberto Benigni. Στην ταινία αυτή περιγράφεται με πολύ εύστοχο τρόπο ο μοναδικός λόγος που αξίζει να ζει κάποιος. Και όχι μόνο με την τετριμμένη έννοια που αποδίδεται ευρέως μέσω των γιορτών και απολαύσεων, αλλά πολύ περισσότερο, όπως μας δείχνει ο σπουδαίος ηθοποιός, η ζωή είναι ωραία όταν μπορείς ν' αλλάζεις "πρόσημο" στις δύσκολες καταστάσεις της και να διαμορφώνεις τον κόσμο όπως εσύ θέλεις ή όπως σε βολεύει!
Είναι ωραία όταν μπορείς να δεις μια αχτίδα φωτός μέσα στο πυκνό σκοτάδι, ένα λεπτό λουλουδάκι μέσα στο καμένο δάσος ή ένα αθώο παιδικό χαμόγελο να ξεπροβάλει και να διαλύει το γκρίζο και μουντό συναίσθημα που μας ενδοβάλει η σημερινή κατάσταση. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον και αυτά είναι που θα μας οδηγήσουν προς τα εμπρός. Ίσως έτσι κάποια στιγμή να πιάσουμε ξανά το μίτο της ένδοξης Ιστορίας μας και να γίνουμε συνεχιστές της.»
Ακολούθησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τις γυναίκες που παρακολούθησαν την εκδήλωση.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ