Δρ Δ. Κουντουράς στο KarditsaLive.Net: Το καλοκαίρι του 2021 στην Ελλάδα το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Παρουσιάσεις
- Εκτύπωση
«Αυτή τη στιγμή, τουλάχιστον 87 εμβόλια για το νέο κορωνοϊό βρίσκονται σε φάση προκλινικών μελετών σε ζώα, 55 εμβόλια σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους και 13 εμβόλια έχουν φτάσει σε τελικά στάδια δοκιμών.
Ωστόσο, είναι πρακτικά πολύ δύσκολο έως αδύνατο να ολοκληρωθεί μέσα σε μερικούς μήνες ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που θα χρειαζόταν κανονικά 6 έως 8 χρόνια εργαστηριακής και κλινικής έρευνας».
Την δήλωση αυτή έκανε ο Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παθολόγος – Ηπατολόγος και Διευθυντής του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Μακροβιότητας της «Βιοϊατρικής» κ. Δημήτρης Α. Κουντουράς MD, PhD, σε μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα, όσο και αποκαλυπτική συνέντευξή του στο KarditsaLive.Net.
Ο Καρδιτσιώτης διακεκριμένος επιστήμονας παρουσίασε αναλυτικά στοιχεία για τα εμβόλια κατά του νέου κορωνοϊού που παρασκευάζονται αυτή την περίοδο στον κόσμο, επισημαίνοντας την εκτίμησή του ότι στην Ελλάδα δεν πρόκειται να έχουμε κάποιο από αυτά πριν το καλοκαίρι του 2021!
Εξήγησε ποια είναι η… «θαυματουργή» θεραπεία από την Αμερική η οποία τις τελευταίες ημέρες έλαβε μεγάλη δημοσιότητα στη χώρα μας.
Μας μίλησε για μια μοναδική έρευνα (στην οποία είναι επικεφαλής), σχετικά με την προσβολή των ανθρώπων από το νέο κορωνοϊό και για τα διαφορετικά επίπεδα ευπάθειάς τους από τη βόρεια έως τη νότια Ευρώπη.
Ξεκαθάρισε δε τη χρησιμότητα διενέργειας μαζικών rapid tests στον πληθυσμό, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι τα αποτελέσματα αυτών που έγιναν μέχρι τώρα στην Καρδίτσα, συμβαδίζουν με την πραγματική επιδημιολογική εικόνα στην πόλη μας.
Τέλος, ο κ. Κουντουράς για την επιδημιολογική έξαρση που παρατηρείται στη χώρα, τόνισε ότι με βάση την παραμετροποίηση της επιστημονικής ομάδας του, η οποία εστιάζει στην παρακολούθηση των καθημερινών νέων διασωληνώσεων, φαίνεται ότι από την επόμενη εβδομάδα η κατάσταση θα βελτιωθεί σημαντικά.
Αναλυτικά, η συνέντευξη έχει ως εξής:
- Όλο και πληθαίνουν τα δημοσιεύματα στον Ελληνικό και διεθνή τύπο για επικείμενη κυκλοφορία των πολυπόθητων εμβολίων προστασίας από το νέο κορωνοϊό. Πόσο κοντά (εννοώ και η χώρα μας), είμαστε κ. Κουντουρά;
Απ.: Δεν είμαστε όσο κοντά θα θέλαμε. Είναι πρακτικά πολύ δύσκολο έως αδύνατο να ολοκληρωθεί μέσα σε μερικούς μήνες ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που θα χρειαζόταν κανονικά 6 έως 8 χρόνια έρευνας, εργαστηριακής και κλινικής. Ακόμη και το πολυσυζητημένο εμβόλιο της Pfizer, για το οποίο έχει υποβληθεί αίτηση στον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκου για άδεια έκτακτης αδειοδότησης, δεν αναμένεται να διατεθεί στη χώρα μας πριν από τα μέσα του καλοκαιριού της νέας χρονιάς, το νωρίτερο.
- Πείτε μας τις σημαντικότερες πληροφορίες που έχετε συγκεντρώσει, αλλά και τις δικές σας διαπιστώσεις σε ότι αφορά στη μεθοδολογία παρασκευής και στην αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων;
Απ.: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, τουλάχιστον 87 εμβόλια βρίσκονται σε φάση προκλινικών μελετών σε ζώα, 55 εμβόλια σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους και 13 εμβόλια έχουν φτάσει σε τελικά στάδια δοκιμών. Αυτό που επιδιώκεται με τα εμβόλια είναι η ανάπτυξη ανοσίας, κυρίως με τη μορφή παραγωγής αντισωμάτων. Για την τρέχουσα επιδημία του SARS-CοV-2, το πρώτο σημαντικό βήμα για την παραγωγή εμβολίου έγινε τον Ιανουάριο του 2020 με την αποκρυπτογράφηση του γονιδιώματος του ιού και πολύ γρήγορα τον Μάρτιο ήδη, άρχισαν οι πρώτες δοκιμές ασφαλείας στον άνθρωπο. Αυτά τα εμβόλια, ως φαρμακευτικές ουσίες, σκοπό έχουν τη διέγερση της ανοσίας μας και την αποτροπή της μόλυνσης και όχι φυσικά τη θεραπεία της νόσου.
Ο κύκλος ζωής κατά τη δημιουργία ενός εμβολίου περιλαμβάνει αρχικά τις προκλινικές δοκιμές, από το στάδιο του κυττάρου έως και τις δοκιμές στα ποντίκια ή στους πιθήκους. Ακολουθεί η φάση 1, με τις δοκιμές ασφαλείας σε μικρό αριθμό ανθρώπων για να ελεγχθεί η ασφάλεια, η δοσολογία και η αποτελεσματικότητα. Στη συνέχεια, στη φάση 2, στις δημιουργικές δοκιμές, ελέγχονται μεγαλύτεροι αριθμοί ανθρώπων, οργανωμένοι σε ομάδες με ίδια χαρακτηριστικά, αρχικά ηλικιακές, με σκοπό τον έλεγχο της ασφάλειας και της επιτυχούς ανοσολογικής διέγερσης.
Στην τρίτη φάση, στις δοκιμές απόδοσης, ελέγχονται ομάδες χιλιάδων εθελοντών που εμβολιάζονται, σε σύγκριση με ομάδες που έλαβαν εικονικό φάρμακο για τον περαιτέρω έλεγχο όχι μόνο της απόδοσης του εμβολίου, αλλά και των ενδεχόμενων ανεπιθύμητων ενεργειών. Μια πρώτη περιορισμένη έγκριση μπορεί να εξασφαλιστεί σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης πριν τα αποτελέσματα των δοκιμών της φάσης τρία, μία βιαστική διαδικασία, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, που μπορεί να ενέχει κινδύνους. Ακολουθεί συνήθως η φάση της έγκρισης του εμβολίου. Υπάρχει η δυνατότητα, για λόγους επείγοντος, να μεσολαβήσουν συνδυασμένες φάσεις, με σκοπό την επιτάχυνση της κλινικής έρευνας. Αν παρατηρηθούν ανησυχητικά συμπτώματα, είναι δυνατό μια δοκιμή να τεθεί σε παύση, ακολούθως να διερευνηθεί, να τεθεί εκ νέου ενεργοποίηση ή να εγκαταλειφθεί οριστικά.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι εμβολίων που βρίσκονται σε εξέλιξη, άλλα πιο «κλασικά» σε φιλοσοφία κατασκευής και άλλα πολύ πιο καινοτόμα. Η πιο ενδιαφέρουσα κατηγορία εμβολίων αυτή τη στιγμή είναι τα γενετικά εμβόλια, που αποδίδουν ένα ή περισσότερα γονίδια του ίδιου του ιού μέσα στα κύτταρα του ανθρωπίνου σώματος, όπου το νέο εμβόλιο «χτίζεται» κυριολεκτικά από την αρχή. Το mRNA του ιού χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς πρωτεϊνοσύνθεσης των κυττάρων του ανθρωπίνου σώματος και ως καλούπι χρησιμεύει για το φτιάξιμο των ακίδων του ιού, που αναδύονται στην επιφάνεια των κυττάρων και παρουσιάζονται στο ανοσοποιητικό σύστημα για τη δημιουργία προστατευτικών αντισωμάτων και την ενεργοποίηση της κυτταρικής ανοσίας. Άλλες κατηγορίες εμβολίων είναι τα εμβόλια των ιικών φορέων, που δημιουργούνται με την ενσωμάτωση των γονιδίων του κορωνοϊού στο γονιδίωμα αβλαβών ιών, που έχουν την ικανότητα να εισβάλλουν σε κύτταρα του ανθρωπίνου σώματος και να τα υποχρεώνουν στη συνέχεια να παράγουν πρωτεΐνες του κορωνοϊού. Μια παραλλαγή τους αφορά άλλους ιούς, φορείς γονιδιακών στοιχείων του κορωνοϊού, που πολλαπλασιάζονται αργά και κουβαλούν τις πρωτεΐνες του κορωνοΐού στην επιφάνειά τους.
Τα εμβόλια που βασίζονται σε πρωτεΐνες, δεν περιέχουν γενετικό υλικό του ιού. Άλλα περιέχουν ολόκληρες πρωτεΐνες του και άλλα τμήματα αυτών των πρωτεϊνών. Υπάρχουν επίσης εμβόλια που περιέχουν αδρανοποιημένους ιούς οι οποίοι σκοτώνονται με χημικές μεθόδους ή τέλος εμβόλια που περιέχουν εξασθενημένους κορωνοΐούς. Μια απρόσμενη κατηγορία εμβολίων είναι τα εμβόλια τα ανακατευθυνόμενα προς τnν COVID, εμβόλια δηλαδή που έχουν σχεδιαστεί και χορηγηθεί για άλλους στόχους και νόσους, πχ για τη φυματίωση. Tο σκεπτικό που υποστηρίζεται και από επιδημιολογικές παρατηρήσεις, είναι ότι ενδέχεται τα εμβόλια αυτά να είναι αποτελεσματικά και στην ιογενή λοίμωξη από τον SARS-CoV-2, γι’ αυτό και δοκιμάζονται στην γενική αντιιική διέγερση των αμυντικών μηχανισμών και την συμπεριφορά τους .
- Τι πρέπει να περιμένουμε ακόμη να μάθουμε για τα νέα εμβόλια ώστε να σιγουρευτούμε - στο μέτρο του επιστημονικά δυνατού βέβαια - ότι κατά κανόνα είναι ασφαλή για μαζική χορήγηση στον πληθυσμό, όπως π.χ. το αντιγριπικό εμβόλιο;
Απ: Θα πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στο χρόνο και στους διεθνείς ιατρικούς μηχανισμούς που επιβλέπουν την ανάπτυξη των εμβολίων. Οπωσδήποτε θα πρέπει πρώτα να παρασχεθούν ελεύθερα τα δεδομένα των εταιρειών που έτρεξαν μελέτες, να περιγράφουν λεπτομερώς τα ποσοστά ανταπόκρισης στον εμβολιασμό, η μέθοδος αξιολόγησης που επελέγη και οι ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό να πληροφορηθούμε την «κινητική» των γονιδιακών στοιχείων του ιού, που χορηγήθηκαν με το εμβόλιο, καθώς και την τύχη τους. Να είστε βέβαιος ότι αυτή η λειτουργία θα είναι υποδειγματική και ότι τα εμβόλια που θα πάρουν έγκριση θα είναι ασφαλή.
- Πολύς λόγος έγινε τελευταία για σωτήρια φαρμακευτική αγωγή από τις ΗΠΑ κατά της COVID-19. Ποια είναι αυτή; Τι πραγματικά ισχύει γιατρέ σχετικά με την χορήγησή της σε ασθενείς;
Απ: Αναφέρεστε πιθανότατα στα μονοκλωνικά αντισώματα και συγκεκριμένα στο κοκτέιλ δύο αντισωμάτων της Regeneron, που όπως ακούστηκε, χορηγήθηκε στον Πρόεδρο Trump. Μαζί με αυτό, έχει αναπτυχθεί ένα αντίσωμα από την Eli Lilly, to Bamlanivimab (LY-CoV555) που αποδομείται και εξαφανίζεται από το σώμα σε μερικές εβδομάδες. Το φάρμακο έχει πάρει έγκριση για χορήγηση εκτάκτου ανάγκης από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και φαρμάκων για το ερευνητικό, εξουδετερωτικό αντίσωμα, που όμως απευθύνεται στη θεραπεία πρόσφατα διαγνωσμένης, ήπιας έως μέτριας νόσου COVID-19, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Τέλος υπάρχει και ένα τρίτο μονοκλωνικό αντίσωμα, της εταιρίας Prometheus’s που σχεδιάστηκε να παραμείνει δραστικό για έως έξι μήνες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα θαυματουργά φάρμακα δε βοηθούν εκεί όπου πραγματικά είναι αναγκαία τα θαύματα, δηλαδή στη βαριά νόσηση, με τον κίνδυνο μάλιστα να την επιδεινώσουν. Θα περιμένουμε με ενδιαφέρον την εξέλιξη.
- Είστε επικεφαλής σε μια ξεχωριστή έρευνα (η μοναδική στην Ελλάδα), για την προσβολή των ανθρώπων από το νέο κορωνοϊό και για διαφορετικά επίπεδα ευπάθειάς τους στη νόσο COVID-19. Ποια είναι τα κυριότερα αποτελέσματά της;
Απ: Πρόκειται για μια πολύ εύστοχη έμπνευση των συνεργατών μου, Δημήτρη Νικολούδη και Ασημίνας Χιωνά, που επεσήμαναν ότι η βαρύτερη κλινική πορεία των ασθενών Αφρικανικής και Ασιατικής καταγωγής έναντι των πολιτών Βρετανικής καταγωγής στο Λονδίνο, ίσως είχε σχέση με γονίδια. Επελέγησαν λοιπόν για συσχέτιση με τη νόσο COVID τα πιο γνωστά γονίδια που σχετίζονται με την αντίστασή μας στις ιογενείς λοιμώξεις. Πρόκειται για δύο παραλλαγές ή πολυμορφισμούς όπως λέγονται, μιας πρωτεΐνης που παίζει ρόλο στην άμυνα των κυττάρων. Σύμφωνα με την παρατήρησή μας, όσο κατεβαίνουμε στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο από το Βορρά προς το Νότο, τόσο αυξάνει η συχνότητα των παραλλαγών που συνοδεύουν τη βαριά νόσηση κι αυτό ίσως να συνεισφέρει κάποιες εξηγήσεις για τη δραματική εικόνα που βίωσαν η Ιταλία και η Ισπανία κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας. Φυσικά, ποτέ σχεδόν τέτοια δραματικά γεγονότα δεν εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από μία γονιδιακή πληροφορία. Θα χρειαστούμε μάλιστα μια ανάλογη μελέτη για τον Ελληνικό πληθυσμό. Πάντως για μία ακόμη φορά επιβεβαιώθηκε η ανάγκη να επενδύσουμε με γενναιότητα στη μελέτη του γενετικού μας κώδικα.
- Κατά τα δυο τελευταία μαζικά rapid tests που έγιναν στην Καρδίτσα, το επιδημιολογικό φορτίο σε συνολικά 710 τυχαίους ελέγχους που έγιναν κυμαίνεται από 8% - 10%. Οι ειδικοί λένε ότι είναι υψηλό για την πόλη μας. Ποια είναι η δικιά σας άποψη για αυτή την ερευνητική πρακτική που ακολουθείται, για την αξιοπιστία και για τα αποτελέσματα αυτών των tests;
Απ: Το τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του κορωνοϊού ή Rapid test, έχει μια ευαισθησία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνική του δυσκολία και την ορθή εκτέλεσή του, όπως και από το στάδιο της νόσου. Όταν μάλιστα θετικοποιείται, πρέπει να ακολουθήσει και μοριακός έλεγχος με PCR. Όσο όμως και να είμαστε επιφυλακτικοί για την ακρίβεια της πληροφορίας που μας δίνει, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα ευρήματα αυτών των δύο μαζικών ελέγχων συμβαδίζουν με την πραγματική επιδημιολογική εικόνα στην αγαπημένη Πόλη μας. Θα είναι χρήσιμο να συνεχιστεί η διενέργεια αυτών των ελέγχων, ώστε όταν έρθει η ώρα για τροποποίηση των μέτρων καραντίνας και μακροχρόνιο έλεγχο της επιδημίας στην περιοχή μας να ληφθούν αποφάσεις με βάση τον καλύτερο και πιο ενημερωμένο επιδημιολογικό χάρτη. Πάντα τέτοιοι μαζικοί έλεγχοι είναι χρήσιμοι.
- Πιστεύετε ότι με τα σημερινά ιδιαίτερα ανησυχητικά επιδημιολογικά δεδομένα, τους δεκάδες καθημερινούς θανάτους και την ασφυκτική πίεση που δέχεται το Ε.Σ.Υ. θα πρέπει να συζητείται άρση lockdown και άνοιγμα σχολείων 15 ημέρες πριν τις εορταστικές διακοπές; Δεν είναι παρακινδυνευμένες τέτοιες αποφάσεις στην κατάσταση που βρισκόμαστε;
Απ: Δεν είμαστε μέτοχοι της μεγάλης εικόνας και των αναλυτικών στοιχείων που έχει στη διάθεσή της η Πολιτική Προστασία και η Πολιτεία. Μπορούμε όμως να παρακολουθήσουμε την ημερήσια πορεία των κρουσμάτων και να εκτιμήσουμε με σχετική ακρίβεια τι θα συμβεί σε τρεις εβδομάδες. Αντί για δυσοίωνες σκέψεις και απογοητευτικούς υπολογισμούς, αυτή τη στιγμή αυτό που έχει νόημα είναι να φροντίσουμε να πετύχει το lockdown. Με βάση και τη δική μας παραμετροποίηση, των συνεργατών μου και εμού, που εστιάζει στην παρακολούθηση των καθημερινών νέων διασωληνώσεων, φαίνεται αρκετά ξεκάθαρα ότι από την επόμενη εβδομάδα θα είμαστε σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Είναι πάντως βέβαιο ότι θα πρέπει να λαμβάνονται τεκμηριωμένες αποφάσεις και όχι υπολογισμένα ρίσκα. Οι συμπεριφορές και οι υποδομές στη χώρα μας έχουν κοινά χαρακτηριστικά μιας ασαφούς κουλτούρας Διοίκησης και διοικουμένων, που αποτελούν όψεις του ιδίου νομίσματος και παραμένουν απρόβλεπτες. Η ασφάλεια παραμένει το πρώτο ζητούμενο και θα πρέπει να είναι το κύριο μέλημα αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις.
Καραγιάννης Φώτης