Οι Καρδιτσιώτες τίμησαν τη μνήμη του Παντελή Σαμπαλιώτη Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Εκδηλώσεις
- Εκτύπωση
Τη μνήμη του Παντελή Σαμπαλιώτη, του ιδιαίτερα σημαντικού και εξαιρετικά σεμνού Καρδιτσιώτη καλλιτέχνη που πέθανε τον περασμένο Οκτώβριο στο Βερολίνο, αφήνοντας πίσω ένα σπουδαίο, όσο και πρωτοποριακό έργο τίμησε η Καρδίτσα, με την εκδήλωση που διοργάνωσαν το βράδυ του Σαββάτου 10 Δεκεμβρίου
στην αίθουσα της Δημοτικής Πινακοθήκης, ο Δήμος Καρδίτσας, ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού και Αθλητισμού Καρδίτσας και η Εταιρεία Σύγχρονης Πολιτιστικής Ανάπτυξης (Ε.Σ.Π.Α.), της οποίας ο εκλιπών αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος.
Για τη ζωή, το έργο και το καλλιτεχνικό όραμα του συμπατριώτη δημιουργού για την Καρδίτσα μίλησαν φίλοι του καλλιτέχνη: ο συγγραφέας κ. Παναγιώτης Νάνος, ο εικαστικός κ. Γιάννης Τρούκης και η προϊσταμένη προγραμματισμού του Δήμου Καρδίτσας κ. Βαγγελιώ Τσίβου που με έντονη συναισθηματική φόρτιση αναφέρθηκαν στον άνθρωπο, τον δημιουργό, τον δάσκαλο Παντελή Σαμπαλιώτη και την μεγάλη καλλιτεχνική αξία του έργου του που τον καταξιώνει ως έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς και μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές μορφές που ανέδειξε ο τόπος μας.
Έναν καλλιτέχνη που όπως επισημάνθηκε χαρακτηριστικά, δεν απουσίασε ποτέ από τον γενέθλιο τόπο και εργάστηκε αθόρυβα για την πολιτιστική ανάπτυξη του Νομού Καρδίτσας, με σημαντικές εικαστικές πρωτοβουλίες και πρωτοποριακές ιδέες.
Την εκδήλωση που παρακολούθησε πλήθος κόσμου, συνόδευσε με το βιολί της η μουσικός κ. Λιλιάνα Ντούλια.
Ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Κ. Παπαλός στο χαιρετισμό του στην εκδήλωσε τόνισε μεταξύ άλλων:
«Φίλες και φίλοι
Η αποψινή βραδιά είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Καρδιτσιώτη καλλιτέχνη Παντελή Σαμπαλιώτη που τόσο πρόωρα, έφυγε από κοντά μας, πριν από λίγες ημέρες, στο Βερολίνο, όπου ζούσε και δημιουργούσε.
Έναν πολύ σπουδαίο καλλιτέχνη που χάθηκε δυστυχώς στην πιο δημιουργική του περίοδο, προλαβαίνοντας όμως να αφήσει πίσω του ένα πολύ ευδιάκριτο και αναγνωρίσιμο καλλιτεχνικό «ίχνος».
Ένα πρωτοποριακό έργο που κατατάσσει τον Παντελή Σαμπαλιώτη μεταξύ των μεγαλύτερων σύγχρονων ελλήνων δημιουργών με διεθνή αναγνώριση και αναμφίβολα τον αναδεικνύει ως μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές μορφές που ανέδειξε η Καρδίτσα.
Ο Δήμος Καρδίτσας, με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, σε συνεργασία με το Δημοτικό Οργανισμό Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Εταιρεία Σύγχρονης Πολιτιστικής Ανάπτυξης, της οποίας ο εκλιπών αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος, να διοργανώσουμε αυτή την λιτή, αλλά θέλω να πιστεύω ουσιαστική εκδήλωση, ως ένα πνευματικό και καλλιτεχνικό μνημόσυνο.
Για τη ζωή του και την καλλιτεχνική αξία του έργου του θα μιλήσουν στη συνέχεια ειδικότεροι από εμένα και άνθρωποι που είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν καλύτερα. Εγώ αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία από την πρώτη επαφή και γνωριμία μας.
Ήταν το 2005, όταν ο Παντελής Σαμπαλιώτης σε συνεργασία με το Δήμο Καρδίτσας υλοποίησε στο αίθριο της Δημοτικής Αγοράς ένα ανοικτό εργαστήριο που έδωσε τη δυνατότητα σε εκατοντάδες Καρδιτσιώτες, να εκφραστούν καλλιτεχνικά και να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα.
Ως μέλη της ΤΕΔΚ και έπειτα από πρόσκληση του συναδέλφου πρώην Δημάρχου Καρδίτσας κ. Χρήστου Τέγου επισκεφθήκαμε το χώρο και συναντηθήκαμε μαζί του. Αυτό που ειλικρινά με εντυπωσίασε πέρα από την απλότητα και την ευγένειά του, ήταν η ενέργειά του και η δύναμη που είχε να εμπνέει παιδιά, νέους και ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας να εκφραστούν καλλιτεχνικά, έστω κι αν κάποιοι έπιαναν για πρώτη φορά στη ζωή τους πινέλο. Ένας καλλιτεχνικός «ηγέτης», αλλά και ταυτόχρονα ένα «υπηρέτης» και «εργάτης» της Τέχνης.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Παντελής κατάφερε να διακριθεί τόσο ως καλλιτέχνης, όσο και ως καλλιτεχνικός διευθυντής γκαλερί στο Βερολίνο, την διεθνή πρωτεύουσα της Τέχνης, όπου ανέπτυξε τη δράση του, αφού προηγουμένως περιηγήθηκε σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις που τον ενέπνευσαν σε διάφορες περιόδους της ζωής του και της καλλιτεχνικής του πορείας.
Ο Δήμος Καρδίτσας έχει την τύχη να διαθέτει σήμερα 22 έργα του που αποκτήθηκαν από τη Δημοτική μας Πινακοθήκη σε διάφορες φάσεις της λειτουργίας της.
Μια πολύτιμη συλλογή που σε πρώτη φάση προγραμματίζουμε το επόμενο διάστημα να την εκθέσουμε, για να δώσουμε τη δυνατότητα σε όλους τους συμπολίτες και τους επισκέπτες να γνωρίσουν το έργο του.
Στις προθέσεις μας είναι - στα πλαίσια πάντα των δυνατοτήτων του Δήμου μας - να εμπλουτίσουμε αυτή τη συλλογή με έργα που βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές ή αποτελούν μέρος της καλλιτεχνικής του «κληρονομιάς». Το οφείλουμε στον ίδιο, το χρωστάμε στην πόλη μας.»
Ομιλία της προϊσταμένης προγραμματισμού του Δήμου Καρδίτσας Βαγγελιώς Τσίβου:
Έξι και μία εικόνες για τον Παντελή Σαμπαλιώτη
Θα μιλήσω για τον Παντελή με εικόνες. Αυτό μας άφησε άλλωστε ως ίχνος από το ανάλαφρο πέρασμά του από τη γη.
Εικόνα πρώτη: η Άνοιξη
Ένα απόγευμα του Μάη 1979 στο πνευματικό Κέντρο του Δήμου Σοφάδων. Τα ανοιχτά παράθυρα φέρνουν την άνοιξη μες στην φωτισμένη και γεμάτη κόσμο αίθουσα. Εκθέτει ένας νεαρός καλλιτέχνης. Λέγεται Παντελής Σαμπαλιώτης δεν είναι ούτε 25 χρόνων κι όμως είναι ήδη ένας ώριμος καλλιτέχνης και ώριμος άνθρωπος. Είναι απόλυτα αληθινός, γοητευτικός, απλός και ταλαντούχος. Μ’ ένα τρόπο μαγικό για μια βδομάδα η έκθεσή του μετατρέπεται σε συνεχή γιορτή γεμάτη κόσμο, και κουβέντα για την τέχνη, στην οποία ο ίδιος καθόλου δεν επιδιώκει να είναι πρωταγωνιστής. Εκτός από την προσωπικότητα μας μαγεύει όλους και η δουλειά του: Πως βρέθηκαν να κατοικούν μέσα σ’ ένα νέο παιδί όλα αυτά τα αρχέγονα εμβλήματα, οι μυθικές δυνάμεις, τα αρχαία πλάσματα οι φασματικές γυναίκες; Πως μπόρεσε ως εμβρυουλκός να τα ανασύρει να τα αποδώσει μαγικά με τα δικό μπλε του σκοτεινών νερών και εκείνο το λειωμένο κόκκινο που βρήκε από ηφαίστειο τη νύχτα;
Η τέχνη έχει τον τρόπο να συνδέει με μυστικά νήματα τους ανθρώπους. Με κλωστές αόρατες σαν αυτές του πεπρωμένου, συνδέθηκα κι εγώ από τότε με τον φίλο μας τον Παντελή.
Εικόνα δεύτερη: Ο Αγώνας
Η έκθεση του Παντελή στο Παλιό κτίριο της Δημοτικής Πινακοθήκης - 1997. Η δουλειά του έχει προχωρήσει πολύ. Είναι δύσκολη, βαριά, σοβαρή, τεχνικά πολύπλοκη, γήινη για να μην πω χθόνια και πνευματικά ερμητική. Ο ίδιος βιώνει μια ένταση και αγωνία που έχει να κάνει με την εδραίωση του καλλιτεχνικού του λόγου. Ήταν νομίζω η πιο δύσκολη περίοδος της ζωής του, που δυσκόλεψε και την επαφή με τους παλιούς του φίλους. Σήμερα όμως βλέποντας τα στιβαρά έργα που άφησε πίσω της, λέω πως για να γεννηθούν φέρνουν σίγουρα πόνο στον καλλιτέχνη. Είναι τιμή για την Πινακοθήκη μας που έχει έργα αυτής της περιόδου. Και τιμή για τον τότε Πρόεδρο της που τα εξασφάλισε με τόσες δυσκολίες.
Εικόνα τρίτη με τίτλο: τα όνειρα πεθαίνουν στα γραφεία:
Ο Παντελής μιλάει με τον αρχιτέκτονα Κώστα Μακρή αντινομάρχη τότε για την δημιουργία μιας θερινής σχολής τέχνης και εγκαυστικής για καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, στο υπέροχο και εγκαταλελειμμένο πέτρινο κτίριο του ΕΘΙΑΓΕ. Εμείς ως υπηρεσίες του δήμου και της νομαρχίας είμαστε ενθουσιασμένοι. απόλυτα συντονισμένοι στο όραμα, το όνειρο, που τόσο έχουμε ανάγκη. Βρήκαμε και κονδύλια και πανηγυρίζαμε, φτιάχναμε και μελέτες. Άρχισε τότε ένας αγώνας μέχρις εσχάτων ενάντια στη γραφειοκρατία και τον παραλογισμό, για παραχώρηση του άδειου κτιρίου από το Υπουργείο Γεωργίας. Μαντέψτε ποιος νίκησε. Ίσως το στήσουν τώρα οι δυο τους το Σχολείο αυτό, εκεί στο παράλληλο σύμπαν των χαμένων καλλιτεχνικών οραμάτων, όπου είμαι βεβαία κατοικούν λιγότεροι ανόητοι και υπάρχει σαφώς λιγότερη γραφειοκρατία.
Εικόνα τέταρτη με τίτλο: ο Δάσκαλος
Ο Παντελής οργάνωσε και υλοποίησε μαζί μας ένα εργαστήρι στη Δημοτική Αγορά που κατέληξε σε ένα συλλογικό έργο τέχνης. Βραβευμένο με χρηματοδότηση από την Γ.Γ. Νέας Γενιάς και με οργάνωση του Δήμου μας ήταν μια γιορτή τέχνης, χαράς συμμετοχής, εκπαίδευσης που ποτέ δεν θα ξεχάσω. Εκατοντάδες κόσμος. Δεκάδες εθελοντές. Ο Παντελής δίδασκε, συντόνιζε οργάνωνε, κατεύθυνε. εξηγούσε, ακτινοβολούσε ενέργεια, πνεύμα. Ήταν σίγουρος και ευτυχισμένος. Βοηθούσε να γεννηθεί μέσα στον καθένα ένα έργο. Ως και ο δήμαρχος βρέθηκε με το πινέλο στο χέρι. Μικροί μεγάλοι ίσοι. Καλλιτέχνες και υπάλληλοι, παιδιά και μπαμπάδες, φοιτητές καλών τεχνών και εργάτες. Τέχνη από όλους για όλους, πραγματικά. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε ώρες που το εργαστήρι ήταν κλειστό, νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, γιατί τις άλλες ώρες γινόταν το αδιαχώρητο. Πίσω από όλα αυτά, έλαμπε σα Δάσκαλος ο φίλος μας Παντελής Σαμπαλιώτης.
Εικόνα Πέμπτη: Το καλοκαίρι
Φτάσαμε στο χωριό το απόγευμα. Με μια πλατειά κίνηση μας έδειξε το αμπέλι και μ’ ένα ντροπαλό χαμόγελο του είπε: κόψτε ότι σας αρέσει και μισό λεπτό, να σας βοηθήσω κι εγώ. Τι αξέχαστη στιγμή καθαρής ευτυχίας. Το σπίτι του στο χωριό, ο καφές στην αυλή, ο τρόπος που οι άνθρωποι τον χαιρετούσαν. Φίλε Παντελή πόσο σου άρεσαν τα καλοκαίρια, πως τα ρουφούσες και τα μετουσίωνες σε τέχνη, σε χαρά σε αγάπη για τη ζωή.
Εικόνα έκτη: Στο Βερολίνο
Στο Μίτε, έξω από το Μουσείο της Περγάμου ένα ηλιόλουστο πρωινό το κόντρα φως κρατάει το πρόσωπό του στο σκοτάδι, ενώ η ψιλόλιγνη φιγούρα του διαγράφεται με φόντο το γκρίζα κτίρια. Κάθεται σταυροπόδι με τον καφέ στο ένα χέρι και τσιγάρο στο άλλο. Μιλάει για τέχνη και για πολιτική. Χαίρεσαι να τον ακούς. Έχει πια την σιγουριά, την ταπεινότητα και την αβίαστη αίγλη ενός γνώστη, ενός κοσμοπολίτη έλληνα. Στο εργαστήριό του μας κερνάει κόκκινο κρασί. Είναι λουσμένο στο φως. Λάμπει, είναι η σωστή έκφραση. Τα έργα αυτής της περιόδου με μαγεύουν. Το χρυσό λάμπει. Το χρυσό του ατόφιου και καθαρού πνεύματος όπως στις βυζαντινές εικόνες και την βουδιστική τέχνη.
Εικόνα έβδομη: Πέρυσι το καλοκαίρι
Συναντιόμαστε εδώ στην Πινακοθήκη, ένα μεσημέρι του Αυγούστου. Ανταλλάσουμε ιδέες για την αξιοποίηση της συλλογής Γιολδάση. Δεν καπνίζει πια και η καρδιά μου σφίγγεται. Μας μιλάει πολύ για την οικογένειά του. για την κόρη του που ήταν στην Αμερική σε διαγωνισμό, για τον γιό του και τις επιδώσεις του στο σχολείο, για την γυναίκα του. Δεν μιλούσε ποτέ πολύ για τα προσωπικά του. Ίσως το θεωρούσε μπανάλ. Τώρα όμως θέλει να ξέρουμε πόσο τους αγαπάει, πόσο περήφανος είναι γι αυτούς. Εντάξει φίλε. Το καταλάβαμε. Θα τους αγαπάμε κι εμείς. Κι ύστερα χωρίσαμε στο φως του μεσημεριού, που διέλυε την φιγούρα του καθώς κινούνταν προς τη δημοτική αγορά, να συναντήσει κάποιο φίλο, είπε. Ίσως τα πούμε το βράδυ, ήταν η τελευταία μας κουβέντα. Αυτό το βράδυ έφτασε απρόσμενα νωρίς. Καληνύχτα Παντελή. Φύτεψες ένα αμπέλι, αγάπησες τους ανθρώπους, ζωγράφισες την ομορφιά. Πες μου πόσοι κατάφεραν τόσα πολλά;