Πολιτιστικός Σύλλογος Σοφαδιτών Μαγνησίας: Ένα μικρό ταξίδι στην ιστορία του Βόλου
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Εκδηλώσεις
- Εκτύπωση
Έναν περίπατο πολιτισμού είχαν την ευκαιρία να χαρούν όσοι πρόσφατα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Σοφαδιτών Μαγνησίας που τον διοργάνωσε. Το πρόγραμμα περιλάμβανε περιήγηση στα «Παλαιά» του Βόλου και στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα.
Η προσέλευση, όχι μόνο από μέλη του Συλλόγου, αλλά και από το ευρύτερο κοινό του Βόλου ήταν ανέλπιστα μεγάλη. Συγκεντρωθήκαμε, Βόρεια του εργοστασίου Τσαλαπάτα, και η περιήγηση άρχισε από το τείχος του Κάστρου των «Παλαιών» ή των «Αγίων Θεοδώρων». Σύμφωνα με το πρόγραμμα, την περιήγηση ανέλαβε η Αντιπρόεδρος του Συλλόγου, δρ. Αρχαιολογίας Δήμητρα Ρουσιώτη. Αφού έκανε σύντομη αναφορά στην προϊστορική Ιωλκό, τις Παγασές και τη Δημητριάδα, εξήγησε ότι αποκαλύπτονται τμήματα του βυζαντινού τείχους, που κατεδαφίστηκε το 1889. Συνεχίζοντας στο εσωτερικό της συνοικίας, συναντήσαμε το κτήριο των κυλινδρόμυλων Λούλη, που χτίστηκε το 1926 και σήμερα φιλοξενεί πολυκινηματογράφο και άλλους ψυχαγωγικούς χώρους. Προχωρώντας στην οδό Μητροπολίτου Γρηγορίου, διακρίναμε την ερειπωμένη καμαροσκεπή λιθόχτιστη πυριτιδαποθήκη του κάστρου με την ενιαία αίθουσα που στεγάζεται σε ημικυλινδρική καμάρα, η οποία στηρίζεται σε τρία ημικυκλικά λιθόκτιστα τόξα. Αμέσως μετά επισκεφθήκαμε την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων, την πρώτη που χτίστηκε μετά την απελευθέρωση του Βόλου το 1881, στο προαύλιο της οποίας σώζονται λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Ολοκληρώνοντας την περιήγησή μας, νότια, στη συμβολή των οδών Λαμπράκη και Φερών, πληροφορηθήκαμε ότι αποκαλύφθηκαν τμήματα οχύρωσης, όπως τείχος, πύργος, καθώς και μερικά πήλινα πιθάρια. Απέναντι, ανάμεσα σε οικίες και καταστήματα, βρίσκεται το τουρκικό Χαμάμ, που χρονολογείται στο 17ο αιώνα. Επιστρέψαμε στο Μουσείο Τσαλαπάτα.
Στη συνέχεια, πάντα σύμφωνα με το πρόγραμμα, τη σκυτάλη πήρε η Κοσμήτορας του Συλλόγου, Νατάσα Κουτσοπούλου, παιδαγωγός εκπόνησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου. Όπως μας εξήγησε, το Μουσείο είναι το πρώην Πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα. Αποτελεί σπάνιο δείγμα διατήρησης βιομηχανικού συγκροτήματος, όχι μόνο σε ελληνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία του Δήμου Βόλου. Στο χώρο του παλιού εργοστασίου λειτουργεί από το 2007 το Βιομηχανικό Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Ν & Σ Τσαλαπάτα που ανήκει στο δίκτυο μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς ΠΙΟΠ. Παράλληλα, σε ορισμένα κτήρια του έχουν ήδη διαμορφωθεί και λειτουργούν χώροι ψυχαγωγικών και εμπορικών δραστηριοτήτων. Το Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας ιδρύθηκε το 1926 από τους αδερφούς Τσαλαπάτα. Η συνολική έκτασή του ανέρχεται σε 22.000 τ.μ. Στο εργοστάσιο αυτό κατασκευάζονταν ποικίλοι τύποι πλίνθων και κεράμων. Απασχολούσε στην ακμή της λειτουργίας του 250 άτομα και η εγκατεστημένη ισχύς του σε μηχανήματα, έφθανε τους 300 ίππους. To Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα τερμάτισε τη λειτουργία του τo 1978.Το 2004 το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς ανέλαβε να δημιουργήσει, στους χώρους του κυρίως εργοστασίου (5.000 τ.μ), ένα πρότυπο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας. Δύο χρόνια μετά το Εργοστάσιο Τσαλαπάτα εγκαινιάζεται ως μουσείο.
Αφού έκανε αναφορά στη βιομηχανική ανάπτυξη του Βόλου στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, η κ. Κουτσοπούλου μας παρουσίασε όλα τα τμήματα του παλιού εργοστασίου, εξηγώντας μας ότι έχει γίνει ανασύνθεση της παραγωγικής διαδικασίας, με τα τριβεία, τις πρέσες, τους κοφτήρες, τις δεξαμενές αργίλου, τα βαγονέτα και την κάμινο Hoffmann. Το μουσείο παρουσιάζει το παραδοσιακό επάγγελμα του πλινθοκεραμοποιού και τις τεχνικές εξειδίκευσης και κατεργασίας των πρώτων υλών. Η μόνιμη έκθεση, που αναπτύσσεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις όπου γινόταν η παραγωγή, πλαισιώνεται από μακέτες και πλούσιο εποπτικό υλικό που μας έδωσαν μια πλήρη εικόνα για την όλη διαδικασία της κατασκευής τούβλων και κεραμιδιών.
Τέλος η περιήγησή μας στο Μουσείο ολοκληρώθηκε με την ξενάγηση στην περιοδική έκθεση με τίτλο «Κοστούμια Κινέζικής όπερας», όπου πήραμε μια γεύση από τα αυτοκρατορικά κοστούμια της Κίνας του παρελθόντος.
Ο ανοιξιάτικος καιρός, η φιλική ατμόσφαιρα και η κατατοπιστική παρουσίαση των πολιτιστικών χώρων από τις δύο κυρίες συνέργησαν ώστε όλοι μας να απολαύσουμε το μικρό Κυριακάτικο ταξίδι μας στην τοπική ιστορία. Το Δ. Σ. ευχαριστεί όλους όσοι μας τίμησαν με τη συμμετοχή τους σ΄ αυτό.
Η Πρόεδρος
Ελένη Παπαλοπούλου-Τσέργα